O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Saylov tizim.
O’zbekistonda demokratik jamiyatga xos saylov tizimi barpo etildi. 
1991-yil 18-noyabrda "O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi to’g’risida", 
1993-yil 28-dekabrda "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to’g’risida" 
va 1994-yil may oyida "Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga 
saylov to’g’risida" hamda "Fuqarolar saylov huquqlarining kafolatlari to’g’risida" 
qonunlar qabul qilindi. 
Konstitutsiya va qonunlarda 18 yoshga to’lgan fuqarolarning saylash huquqiga 
ega ekanligi, O’zbekiston Prezidenti saylovi, Oliy Majlis saylovi, xalq deputatlari 
viloyat, tuman va shahar Kengashlari saylovi umumiy, teng, to’g’ridan-to’g’ri saylov 

---

192 
huquqi asosida yashirin ovoz berish yo’li bilan o’tkazilishi mustahkamlab qo’yilgan. 
Har bir fuqaro-saylovchi bir ovozga ega. 35 yoshdan kam bo’lmagan fuqaro 
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti, 25 yoshga to’lganlar Oliy Majlisga, 21 yoshga 
to’lganlar viloyat, tuman va shahar Kengashlariga deputat etib saylanish huquqiga 
ega. Fuqaro bir vaqtning o’zida ikkidan ortiq vakillik organlarining deputati bo’lishi 
mumkin emas. 
Ommaviy axborot vositalari
. Demokratik institutlarning muhim tarmog’i 
bo’lgan erkin ommaviy axborot vositalari vujudga keldi. 2004-yilda Respublika 
ommaviy axborot vositalari tizimida 609 nomda gazeta va 162 nomda jurnal chop 
etildi, 3 axborot agentligi, 50 dan ortiq teleradiokompaniya va studiyalar ishladi. 
Jurnalistlarning erkin ijod qilishi, mamlakat ravnaqi yo’lida xizmat qilishi uchun 
shart-sharoitlar yaratildi. Ommaviy axborot vositalari to’g’risida qabul qilingan 
qonunlar ularni "to’rtinchi hokimiyat" darajasida faoliyat ko’rsatishiga 
ko’maklashmoqda. 
2014-yilga kelib mamlakatimizda ommaviy axborot bositalari soni 1991-yilga 
nisbatan 3,5 barobar, shu jumladan, gazetalar 2,5 marta, jurnallar esa 3,5 karra 
ko’paydi.
O’zbekistonda fuqarolik jamiyati barpo etish aholining siyosiy faolligi va siyosiy 
madaniyatining oshib borayotganligida, turli siyosiy partiyalar va jamoat 
tashkilotlarining shakllanishida ham namoyon bo’lmoqda. 
Mustakillik yillarida mamlakatimizda siyosiy partiyalar, jamoat tashkilotlarining 
vujudga kelishi va faoliyat yuritishi uchun huquqiy asoslar yaratildi. Respublika 
parlamenti tomonidan qabul qilingan: "Jamoat tashkilotlari to’g’risida" (1991-yil 15-
fevral), "Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida" (1998-yil, yangi tahriri), 
"Kasaba uyushmalari, ular faoliyatining huquq va kafolatlari to’g’risida" (1992-yil 2-
iyul), "Siyosiy partiyalar to’g’risida" (1996-yil,-dekabr)gi qonunlar shular 
jumlasidandir. 
O’zbekistonda 4 ta siyosiy partiya faoliyat yuritmoqda.