Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

 

---

 226
Tashhis va qiyosiy tashhis.
Meningitning tashhisida likvorni tekshirish katta ahamiyatga ega. Lyumbal 
punksiyada L
3
-L
4 
bel umurtqasi o‘rtasidan bemor o‘tirgan yoki yotgan holatda orqa 
miya suyuqligi olinadi. Yotgan holatidagi likvor bosimi normada 100-180 ml suv 
bosimiga tengdir. Sog‘lom odamdagi likvor yengil ishqoriy muhitda (rn-7,4) oqsil 
miqdori 0,15-0,45 g/l, xloridlar 7-7,5 g/l, kaliy 4-5 mmol/l, kalsiy 1,2-1,6 mmol/l, 
glyukoza 0,4-0,65 g/l (qonga nisbatan 2 barobar kamdir). Orqa miya suyuqligi 
normada tiniq, rangsiz va 1 mkl da 5 ta hujayra (asosan lemfotsit va 
monotsitlardan) tutadi.
Likvorda hujayra soni oshib ketishiga–pleositoz deyilib ular lemfotsitar, 
neyrofilli, eozinofilli va aralash turlarga bo‘ladi. Yaqqol pleotsitoz va oqsil 
miqdorini normal yoki biroz oshishi kuzatilsa bunga hujayra oqsil dissotsiasiyasi 
deyiladi. Bu meningitga xos bo‘lib, hujayralar soni juda ko‘p miqdorda oshib 
ketadi. Likvorda neytrofil va lemfotsitlardan tashqari eozinofil, monotsit, 
mikrofaglar aniqlanishi mumkin. Bioximik tekshirishlar natijasida oqsil (Pandi 
reaksiyasi) va globulinlar miqdorini (None-Apelt reaksiyasi) hamda oqsil 
fraksiyalarini (albumin, globulin) oshishi kuzatiladi.
Immunologik usullar yordamida likvorni tekshirish natijasida undagi 
immunoglobulin (A,M,S), monoklonal antitela hamda spetsifik antigen yoki 
antitelani aniqlash mumkin. Likvorning xiralashishi infeksiya chaqiruvchiga qarab 
sarg‘ish-ko‘kimtir, kulrangsimon rangda bo‘lishi mumkin. Likvorni tekshirganda 
neytrofillarni ustuvorligi kuzatiladi. Pandi va Nonne-Apelt reaksiyalari (++++) 
musbat bo‘ladi, glyukoza konsentratsiyasi likvorda normada yoki biroz 
pasayganligi aniqlanadi.
Likvorning rangsiz, tiniq yoki sarg‘ishroq bo‘lishi lemfotsitlarni 
ustuvorligini ko‘rsatadi. Virusli meningitlarda glyukoza va xloridlar 
konsentratsiyasi o‘zgarmaydi.
Likvorni tekshirish (oqsil va glyukoza miqdori, hujayralar tarkibini aniqlash) 
tashhis va davo muolajasini o‘tkazish uchun muhim ahamiyat kasb etadi.
Bakteriologik, virusologik, psixologik va immunologik tekshirishlar yakuniy 
etiologik tashhis qo‘yishda muhim rol o‘ynaydi. Qo‘zg‘atuvchini identafikasiya 
qilish va antibiotiklarga sezgirligini aniqlash maqsadida oziq muhitga ekish usuli 
qo‘llaniladi.
Zamburug‘li mikrofloraga tekshirish uchun likvor (2 soatdan) oshmagan 
vaqt oralig‘ida zich yopilgan idishda olib kelinadi. Orqa miya suyuqligini (10-15 
daqiqa) sentrafugalanib bo‘lgandan keyin uni mikroskopik tekshirishga o‘tiladi.
Etiologik tashhislash uchun likvorni immunologik ekspress tekshirish usuli 
eng tez va qimmatli usuldir. Bunda likvorning spetsifik antigenni (meningit 
qo‘zg‘atuvchini oqsil komponenti) guruhli zardob presipitlar orqali bir necha 
saotlar yordamida aniqlash imkonini beradi.