62
5.4. Gidrotsiklonlar
Gidrotsiklonlar apparat ichida mineral zarrachalarning spiralsimon traktoriya
bo‘ylab xarakatlanish natijasida hosil bo‘ladigan
markazdan qochuvchi kuchni
ishlatishga asoslangan klassifikatsiyalovchi apparatlarga kiradi.
Bunda markazdan qochuvchi kuch mineral zarrachaga ta’sir qiluvchi
gravitatsion
kuchdan
ancha
kattadir.
Shuning
uchun
gidrotsiklonlarda
klassifikatsiyalash ajralish gravitatsiya kuchi hisobiga sodir bo‘luvchi boshqa
apparatlardagiga nisbatan jadalroq boradi.
Gidrotsiklonlar
katta
ishlab
chiqarish
unumdorligiga
va
yuqori
klassifikatsiyalash samaradorligiga ega.
Boyitish amaliyotida gidrotsiklonlar yanchilgan
mahsulotni quyulma va
qumga ajratish, maxsulotlarni shlamsizlantirish, suvsizlantirish va x.k.maksadlarda
ishlatiladi.
Gidrotsiklon tsilindr va konus qismlardan tuzilgan yuqoridan markazida
dumaloq teshigi bor qopqoq bilan yuriladigan apparatdan iborat.
22-rasm.
Gidrotsiklon
1 – manometr, 2 – qopqoq, 3 – quyuluvchi truba, 4 –tsilindrik qismi, 5 –trua,
6 – qoplama, 7 – konusli qismi, 8 – konussimon nasadka.
63
Dastlabki mahsulot gidrotsiklonning tsilindrik qismiga bosim ostida
konussimon uchlik orqali beriladi. Gidrotsiklonga mahsulotning
bunday berilishi
butananing aylanishini vujudga keltiriladi. Yirikroq zarrachalar markazdan
qochuvchi kuch ta’sirida gidrotsiklon devoriga sikiladi va tashqi oqim bilan
konusning pastki teshigi orqali chiqariladi. Mayda zarrachalar
ichki aylanuvchi
oqim bilan yuqori kopqoqdagi teshik orqali chiqariladi.
Gidrotsiklonlarda zarrachalarning ajralishi og‘irlik kuchi ta’sirida emas,
balki markazdan qochuvchi kuch ta’sirida sodir bo‘lishi tufayli ularda nisbatan
mayda zarrachalarni ham katta mehnat unumdorligi bilan cho‘ktirish mumkin.
Gidrotsiklonlarda o‘lchami 15 mkm gacha bo‘lgan quyulma olish mumkin, shu
tufayli ularni butanani shlamsizlantirish uchun ishlatish mumkin.
Mahsulot
yirikligini gidrotsiklonga tushayotgan butananing bosimini hamda pastki
bo‘shatish teshigining o‘lchamini o‘zgartirish orqali boshqarish mumkin.
Gidrotsiklonlar xuddi mexanik klassifikatorlar quyulmalari kabi yiriklikdagi
quyulma olishga imkon beradi. Biroq gidrotsiklonlarning quyi mahsuloti 50-65%
qattiq zarrachalarni saqlaydi, ya’ni mexanik klassifikatordagiga nisbatan suyuqroq
qum olinadi va shuning uchun ko‘proq suvda mualloq
joylashgan mayda sinfni
saqlaydi. Shu sababga ko‘ra gidrotsiklonlarda klassifikatsiyalash samaradorligi
mexanik klassifikatorlarnikidan past.
Gidrotsiklonlar rudalarni yanchish sxemalarida keng qo‘llaniladi. Ular sharli
tegirmonlar bilan yopiq tsiklda ishlovchi mexanik klassifikatorlarning o‘rnini
bosadi.
Gidrotsiklonlar katta sanoat maydanini ishg‘ol etmaydi va mexanik
klassifikatorlarga nisbatan ancha arzon.
Ishlatishda gidrotsiklonlar klassifikatorlarga
nisbatan qulayroq, chunki
ularning tuzilishi sodda va xarakatlanuvchi qismlari yo‘q. Gidrotsiklonga kelib
tushadigan mahsulotning xajmi mexanik klassifikatorlardagidan kam.
Bu ham
tegirmon-gidrotsiklondan tashkil topgan agregatni ishga tushirish va to‘xtatish
engillashtiradi, shunigdek rudani enchish tsiklida bo‘lish vaqtining qisqaligi tufayli
rudaning oksidlanishini kamaytiradi.
Gidrotsiklonlarning asosiy kamchiligi gidrotsiklonning o‘zini va unga
bo‘tanani beruvchi nasosning tez ishdan chiqishi, va nasosning ishi bilan bog‘lik
elektr energiya sarfining balandligi. Ularning ishlash
muddatini uzaytirish uchun
zamonaviy gidrotsiklonlar ichki tomonidan rezina qoplanadi va alohida detallarini
almashtirish mumkin bo‘lishi uchun yig‘iladigan qilib tayyorlanadi. Metalning
maxsus navlaridan tayyorlangan nasoslarni ishlatish tavsiya qilinadi.
Gidrotsiklonlar 50 dan 1000 mm gacha diametrda tayyorlanadi. Konuslik burchagi
odatda 20-22
0
q
abul qilinadi.
64
Butananing gidrotsiklonga kirishdagi bosimi 0,3 dan 3 ata. Pastroq bosimda
ishlash afzalroq, chunki bunda gidrotsiklonning ishdan
chiqishi va elektrenergiya
sarfi kamayadi. Yuqori ishlab chiqarish unumdorligiga erishish uchun
gidrotsiklonlarning bir nechtasini o‘rnatish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: 
