Маърузалар матни I. Психодиагностика предмети, мақсади

 
РИВОЖЛАНИШДА ОРҚАДА ҚОЛИШНИНГ ТУРЛИ ШАКЛ 
ДИАГНОСТИКАСИ ВА УЛАРНИНГ КОРРЕКЦИЯСИ 
 
Биз 2 турли ортда колишни фарқлаймиз: нерв системасининг органиқ 
бўзилиши натижасида ортда колиш; (уларга клиник-психологик ва тиббий 
диагностика ва терапия лозим бўлади) ҳамда вақтинча ортда колиш ва 
ноадекват хатти-ҳаракат (улар асосан соглом болаларда ривожланишнинг 
номутаносиб ички ва ташки шарт-шароитлар асосида юзага келадилар). 
Психодиагностика нуктаи-назарига кўра бу ер иккита масалани хал 
килмок лозим. 
а) ортда колишнинг бартараф этиш мақсадида уни келтириб чиқарувчи 
ички ва ташки номутаносиблик шарт-шароитларини уз вақтида диагноз 
қилиш. 
б) курилган чораларга қарамай ноадекват хатти-ҳаракатни сақлаб колишга 
бўлган тенденция устунлик қилувчи ўқувчиларга, педагогик чоралар 
куриш мақсадидаги диагностика. 
Коррекцион чоралар куриш учун асосий шарт- шароит ноадекват хатти-
ҳаракатнинг туб сабабларини психодиагностик очиб бериш ҳисобланади. 
Бир вақтнинг ўзида узгаришларни ўрганиш учун психодиагностик 
методлар ишлаб чиқилмоги лозим. 
ЎҚУВ ЖАРАЁНИ ЭФФЕКТИВЛИГИНИ ПСИХОДИАГНОСТИК 
ТАДҚИҚ ҚИЛИШ 
 
Педагогик жараѐнни бошқариш ўқув дастўрини амалга ошириши ва 
кечиши ҳақидаги маълумотларни талаб қилади. Бу хил маълумотлар 
мактаб директорига, методистларга, ўқув жараѐнини бошқараѐтган 
педагогларга жуда зарурдир. Ўқувчиларнинг ўзлаштиришини таққослаш 

---

имконини берувчи стандартлашган усулларни қўллаш психологлар ва 
педагоглар биргаликда очиши муҳим бўлган масалалардир. 
ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИНИ ПСИХОДИАГНОСТИК ТАДҚИҚ ҚИЛИШ 
ЖАРАЁНИГА ҚУЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР 
 
Таълим жараѐнини психодиагностикаси юқори малакали мутаҳассислар 
ѐрдамида ўқувчиларнинг шахсий хусусиятларини, интилишларини, 
қизиқишларини, интеллект козффициентини аниқлашга ѐрдам берар экан, 
бу уз навбатида бу жараѐнни сифатли ишончи ҳамда мураккаб 
методикалардан фойдаланишни такозо этади. Ўқувчилар ҳақида
максимал даражада аниқ маълумотларни олиш учун тадқиқот 
методикаларига бир қатор талаблар қўйилади. Қуйида биз ана шу 
талаблар ҳақида фикр юритамиз. 
1. Текширув объектини аниқлаш. 
Психологик, педагогик талаблардан келиб чиққан ҳолда қандай 
психодиагностик маълумотлар олинишини аниқ белгилаш мумкин. 
Диагностик методларни ишлаб чиқаришдаги кўпгина камчиликлар 
диагностика предметини етарли даражада аниқ белгиланмаганлиги 
натижаси сифатида тушунтирилади.