Amaliy audit

Hosila qimmatli qog`ozlar
– bu shartnomalar bo`lib, ular bo`yicha bir tomon 
qimmatli qog`ozlarning ma'lum bir miqdorini ma'lum muddatda kelishilgan narxda 

---

300 
sotib olish yoki sotish huquqi yoxud majburiyatini oladi. Hosila qimmatli qog`ozlar 
opsion, fyuchers va boshqa moliyaviy instrument ko`rinishida bo`lishi mumkin. 
Optsion 
– shunday shartnomaki, uning egasiga qimmatli qog`ozlar yoki 
tovarlarni shartnomada kelishilgan narxda kelishilgan muddatda haridqilish 
huquqini beradi. 
Fyuchers
– kelajakda, kelishilgan aniq vaqtda shartnomada belgilangan 
narxda ma'lum bir qimmatli qog`ozlar yoki boshqa moliya instrumentlari yoki 
tovarlarni so`zsiz sotib olish yoki sotish majburiyatini belgilovchi qimmatli qog`oz 
(kontrakt). 
Qimmatli qog`ozlar emissiyasi
- qimmatli qog`ozlarni birinchi egalari 
(investorlari), yuridik yoki jismoniy shaxslarga sotish orqali muomalaga chiqarish. 
Emissiya quyidagi
holatlarda amalga oshiriladi: aksionerlik jamiyati ta'sis etilib uning 
aksiyalari ta'sischilar orasida joylashtirilganda; aksionerlik jamiyati aksiyalar chiqarish 
yo`li bilan boshlang`ich nizom kapitali (jamg`armasi) miqdori oshirilganda; 
obligatsiya va boshqa qarz majburiyatlarini chiqarish orqali yuridik shaxslar, davlat, 
davlat hokimiyati va boshqarish organlari tomonidan qarz kapitali jalb qilinganida; 
o`zaro respublika miqyosida subyektlarning qarz majburiyatlarini to`lash (so`ndirish) 
jarayoni amalga oshirilganda. 
Har bir yuqorida sanab o`tilgan holda vakolatli davlat organi emissiyaning 
minimal va maksimal o`lchamini belgilaydi. 
Moliyaviy investitsiyalarga oid auditorlik tekshiruvining asosiy maqsadi, 
muomalalarning qonuniy amalga oshirilganligi, to`g`ri baholanganligi va buxgalteriya 
hisobida to`g`ri yuritilayotganligini tasdiqlashdan iborat. 
«Moliyaviy investitsiyalarni auditorlik tekshiruvini o`tkazishda birinchi 
navbatda auditning maqsadi va vazifalarini belgilash zarur. 
Auditning maqsadi – xojalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy hisobot
ma'lumotlari ishonchliligini hamda moliyaviy investitsiyalarni hisobga olish 
usullari va soliq solish muomalalari bo`yicha hisobi me'yoriy-huquqiy hujjatlarga 
muvofiqligini aniqlashdan iborat. 
Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi auditning vazifalarini belgilandi: 
1. 
Subyekt aktivlarini moliyaviy investitsiyalar tarkibiga kiritilganligi to`g`riligini 
tekshirish.

---

301 
2. 
Hisobda moliyaviy investitsiyalarni tegishli belgilari bo`yicha ularni 
turkumlanishini chegaralash to`g`riligini tekshirish. 
3. 
Moliyaviy investitsiyalarni hisobga olishda ularni qiymati to`g`ri 
shakllanganligini tekshirish. 
4. 
Moliyaviy investitsiyalar bilan bog`liq muomalalar hisobini to`g`riligini 
tekshirish. 
5. 
Moliyaviy investitsiyalar sintetik va analitik hisobi holatini baholash. 
6. 
Moliyaviy investitsiyalarni inventarizatsiyadan o`tkazish tartibi va ularni 
natijalarini hisobda to`g`ri aks ettirilganligini tekshirish. 
7. 
Moliyaviy investitsiyalar bilan bog`liq muomalalar bo`yicha soliq 
qonunchiligiga rioya etilayotganligini tekshirish. 
Auditorning oldida turgan maqsad va vazifalardan kelib chiqib, auditning 
obyektlarini belgilab olamiz, 4.1-jadval»
1
: