O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
1.7-rasm. “Yorug’lik oqimi” animatsiyasidan fragment 
 
I yorug’lik kuchi 
-
 
yorug’lik manbaidan fazoviy burchak bo’ylab 
tarqalayotgan yorug’lik oqimining shu fazoviy burchakka nisbati bilan 
aniqlanadi: 



I
(1.12.) 
Yorug’lik kuchining o’lchov birligi SI birliklar tizimida – k a n d e l a
(cd) (
candela
– sham so’zidan olingan) hisoblanadi va u asosiy fizik 
kattaliklar turkumiga kiradi (1.8-rasm).
Turli yo’nalishlar bo’yicha notekis tarqalgan holatda quyidagicha 
ifodalanadi:


d
dФ
I
Yassi burchak nolinchi o’lchamga ega bo’lganligi sababli, yorug’lik 
kuchining o’lchamliligi yorug’lik oqimining o’lchamiga mos tushadi: 
[
I
] = L
2
MT
-3
V. 
Yorug’lik kuchining o’lchov birligi sifatida sham qabul qilingan bo’lib, 
1 steradianga teng u yassi burchak ichidagi manbaning yorug’lik kuchiga 
teng, bir tekis to’la oqim bir lyumen bilan ifodalanadi. Bir sham bilan 
beriladigan to’la oqim 4π lyumenga tengdir. 
Yorug’lik kuchi birligi etalon lampalar bilan xarakterlanadi. Bu 
etalon lampalar halqaro kelishuv asosida qabul qilingan va yetarlicha 
aniqlikda qo’llanilishi mumkin. 
1 kandela (1 kd) yorug'lik kuchi 540∙10
12
Gs chastotali 
monoxromatik nurlanish chiqarayotgan manba yorug’ligining energetik 

---

13 
kuchi 1/683 Vatt/sr ga teng bo’lgan yo’nalishdagi yorug’lik kuchiga 
teng.
1.8-rasm. Yorug’lik kuchi va uning o’lchov birligini tasvirlovchi animatsiyadan 
fragment.
 
Agar to’la fazoviy burchak 4 π sr ga tengligini nazarda tutsak,

4


I
(1.13) hosil qilamiz. 
Agar (3.1) dan yorug’lik oqimini aniqlasak, 
Ф = I · Ω 
(1.14) ni olamiz. 
bu yerdan



I
Bu tenglamadan yorug’lik kuchining o’lchov birligi