Mashina traktor agregatlarini diagnostikalash va texnik servisi

Tormozlanish xususiyatlarini diagnostikalash stendlarining tasnifi 
Doimiy qo‗zg‗almas shoroitda tormoz tizimini diagnostikalash orqali uning 
texnik holati to‗g‗risida to‗liq axborot olinadi (21-rasm). 
Avtotransport korxonalari va texnik xizmat ko‗rsatish stansiyalarida, 
diagnostikalash asoson stendlorda bajariladi. Stend shunday qurilmaki, unda 
transport vositasining yo‗ldagi horoaati shoallantiriladi (taqlid (imitatsiya) qilinadi). 
32 -rasm. Tormoztiziminidiagnostikalshusullari
 
Maydonchaliinersiontormozstendi:
Maydonchaliinerstiontormozstendida (33-rasm) 
transportvositasiningtezligi 6-12 km/soatgayetkazilib, 
so‗ngmaydonchaningustidabirdantormozberiladivatormozlanishyo‗lianiqlanadi.

---

114
33-rasm. Maydonchali tormoz stendining shartli tasviri
1- maydonchalar; 2- datchik; 3- roliklar; 4- transport vositasi g‗ildiragi; 
5- qaytariluvchan prujina. 
Bu stend tormoz tizimining ekspress-diagnostikasida ishlatiladi. Ekspress- 
diagnostikalash oldindan belgilangan vaqt ichida parametrlarning cheklangan soni 
bo‗yicha o‗tkaziladi. 
Tormozlanish jarayonida yuzaga keladigan transport vositasining inersiya 
kuchlari va shinalar bilan maydoncha orasida paydo bo‗ladigan ishqalanish kuchlari 
platformalarning siljishiga olib keladi, u esa datchiklar yordamida qabul qilinadi. 
Siljish tormoz kuchiga proporsionaldir. Bunda paydo bo‗ladigan inersiya kuchlari 
transport vositasining tormoz kuchlariga to‗g‗ri keladi. Agar tormoz samarasiz 
bo‗lsa, u holda transport vositasi g‗ildiragi stend maydoni bo‗yicha aylanib 
ketaveradi va maydonchalar siljimaydi. Tormoz samarali bo‗lsa, g‗ildirak maydonda 
to‗xtaydi, inersiya hamda ishqalanish kuchlari ta‘sirida transport vositasi va u bilan 
birga maydonchalar oldinga qarab harakatlanadi. Har bir may donning siljish 
miqdorini datchik yordamida o‗lchov asbobi yozib boradi. 

---

115
Bunday stendning afzalliklari: tezkorligi; tayyorlanayotganda va ishlatishda 
kam metall va energiya sarfi; tormozga umumiy baho berishning qulayligi. 
Kamchiligi: g‗ildiraklar bilan maydonchalar orasidagi ilashish koeffitsientining 
o‗zgarishi sababli ko‗rsatkichlar past turg‗unlikka ega. Undan tashqari, transport 
vositasi tormozlanayotganda maydoncha ustida qiyshiq turib qolishi mumkin. 
Shuning uchun bunday stendlar keng qo‗llanmay qolgan. 
Yuqoridagi kamchiliklar rolikli (barabanli) stendlarda yo‗q. 
Inersiya turidagi tormoz stendi.
Bu stend ikki juft barabanlar, zanjir 
uzatmalari, 55-90 kVt li elektr dvigateli, reduktor, inersion maxoviklardan iborat (34-
rasm).