N. Husanov, S. Shokirova, K. Shayxova

Topshiriq:
Matnni o‘qing va reja tuzing. Tuzilgan reja asosida so‘zlang. Undosh 
tovushlarning talaffuziga e’tibor bering
 

---

 45
SOLIQ NIMA? 
Soliqlar davlatning korxona va tashkilotlarning har bir fuqaro topgan 
daromadidan foiz miqdorida undiriladigan pul mablag‘idir. Soliqlar davlat budjetini 
hosil qiladi. Davlat sarmoyasi iqtisodiyotni bir tekis yurgizish imkonini beradi. 
Minglab tadbirkorlar korxonalar, tashkilotlar, firmalar o‘z foydalaridan davlatga 
soliq to‘laydilar. O’z navbatida davlat xizmatchilariga to‘lanadigan maosh va boshqa 
zaruriy xizmatlar uchun to‘lovlar amalga oshiriladi. 
Davlat budjeti hukumatning har yilgi daromad va xarajatlari hisobidir. Davlat 
budjetining asosiy vazifasi moliyaviy zahiralar yordamida iqtisodni samarali 
rivojlantirish va umumdavlat miqyosidagi vazifalarni hal qilish uchun sharoit 
yaratishdir. 
Budjetning o‘zi ikki qismdan iborat bo‘ladi: yalpi daromad va xarajatlar.
Olingan soliqlar davlat budjetining daromadi bo‘lib, u obodonlashtirish, madaniy 
ishlar, sog‘liqni saqlash, maktab - maorif, ijtimoiy ta’minot sohasidagi chora - 
tadbirlar uchun ishlatiladi. 
Topshiriq:
Matnni o‘qing va reja tuzing. Reja asosida so‘zlab bering. Matndagi “q” 
tovushining talaffuziga ahamiyat bering. 
QOG‘OZNI PAXTADAN ISHLAB CHIQARISH 
O’zbekiston paxta ishlab chiqarish bo‘yicha dunyoda eng mashhur 
mamlakatlar qatoriga kiradi. Hozirgi kunda paxta qoldiqlaridan qog‘oz ishlab 
chiqarish juda katta ahamiyatga ega. Germaniyaning “ECO CX” va O’zbekiston 
Respublikasi Mehnat vazirligi bilan hamkorlikda o‘zbek-nemis “Hambum DTM” 
qo‘shma korxonasi Namanganda tashkil etildi. Yaqin orada yiliga besh ming tonna 
qog‘oz ishlab chiqaradigan korxona ishga tushirilishi mo‘ljallanmoqda.
Loyihaning tannarxi 8 mln. dollar bo‘lib, ustav kapitalining 62 foizi 
O’zbekistonga, 28 foizi Germaniyaga va 14 foizi Rossiyaning “Reform-express” 
aksionerlik jamiyatiga tegishli. Hozirgi kunda korxona ishga tushirilgan bo‘lib, unda 
makalatura qaytadan ishlab chiqarilmoqda. Shu bilan birga paxtani (paxta tolasini) 
qayta ishlashga kerak bo‘lgan asboblar ham ishga tushirildi. Paxtaning qoldiqlaridan 
qog‘oz ishlab chiqariladigan asboblar Hindistondan sotib olib kelindi. 
Topshiriq:
1. Matnni o‘qing, unga bir necha savollardan iborat reja tuzing. Matnda qo‘llangan 
gaplarning tuzilishiga ko‘ra turlarini aniqlang.
2. 
Quyidagi so‘zlar va so‘z birikmalarini rus tiliga tarjima qiling: kichik korxona 
aksiyalashtirish, xususiylashtirish, iqtisodiy iste’molchi, ruhiy muhit, to‘lov, ishlab 
chiqarish. 

---

 46