Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

 
Himoyalanadigan ma’lumotlar tarkibiga quyidagilar kiradi
: maxfiy 
ma’lumotlar (davlat sirlariga ega bo‘lgan ma’lumot), konfidensial (tijorat sirlariga, 
shaxsiy hayotga va fuqarolar faoliyatiga bog‘liq bo‘lgan ma’lumotlar). Odatda 
boshqaruvchi hujjatlar mavjud, ularning tarqalishi maqsadga muvofiq emas va faqat 
zarar keltiradi, chunki bunday holat hujjat muallifiga to‘g‘ridan–to‘g‘ri yoki 
bilvosita zarar keltirishi mumkin. Bunday ma’lumot va mos hujjatlar konfidensial 
(yopiq, himoyalanuvchi) hisoblanadi. CHeklangan ruxsatga ega bo‘lgan 
xujjatlashtirilgan ma’lumotlar davlat va nodavlat sirlari turiga bo‘linadi. Bunga 
asosan mahfiy va maxfiy bo‘lmagan hujjatlarga bo‘linadi. Maxfiy hujjatlarning 
asosiy ko‘rsatkichlari davlat sirlari qonunchiligiga asosan tashkil etuvchi 
ma’lumotlar mavjudligi bilan xarakterlanadi. Maxfiy bo‘lmagan ma’lumotlar, 
davlat siriga taa’luqli bo‘lmagan ma’lumotlarga ega bo‘lgan (xizmat, tijorat, bank, 
mutaxassislik, ishlab chiqarish va h.k.zo), shaxsga taa’luqli ma’lumotlarga ega 
bo‘lgan konfidensial ma’lumotlar kiradi. 
 
Axborot
– ifodalanishi, shakliga bog‘liq bo‘lmagan holda shaxs, fan, hodisa, 
holat va jarayonlar haqidagi ma’lumotlar. CHeklangan ruxsat etilgan hujjat 
ma’lumotlari davlat sirlari va konfidensial ma’lumotlarga bo‘linadi. Bu turdagi 

---

63 
ma’lumotlar 
qonunsiz tarqalishini himoyalash va qonunchilik bilan 
himoyalanadigan sirlar tarkibiga kiradi. Konfidensial hujjatlarning asosiy 
xususiyatlari unda ximoyaga zarur bo‘lgan ma’lumotlarni mavjudligi bilan 
xarakterlanadi. Bu hujjatning o‘ziga xos xususiyati shundaki, u faqat 
ximoyalanuvchi ob’ekt ma’lumotini ifodalamay, balki ommaviy axborot tashuvchi, 
asosiy axborot eltuvchi va tarqatuvchi manba, hamda uning ruxsatsiz tarqalishini 
ham ifodalaydi. Avvalambor ma’lumot konfidensial xarakterga ega, so‘ngra bu 
ma’lumot keltirilgan hujjat ham konfidensial tus oladi. Konfidensial turkumga 
kiruvchi barcha qonun bilan himoyalanuvchi tijorat, xizmat, shaxsiy ma’lumotlar 
cheklangan holda ruxsat etilgan axborot turiga kiradi.