Mavzu. Kichik biznes moliyasi

.9. Kichik biznes sohasidagi ishchi kapital xususiyatlari
Aytish mumkinki, kichik kompaniyalar yirik tashkilotlardan ishchi kapital
tarkibiga ko‘ra farqlanadi. Mazkur tendensiyaning eng yorqin sababi – ko‘lam
ta’siri afzalliklaridan foydalanish layoqati yo‘qligi va bozordagi cheklangan
ta’sirdir.
Zahiralar
Mazkur dalilni tasdiqlovchi statistika mavjudligigiga qaramasdan kichik
biznes korxonalari yirik raqobatchilarga qaraganda ancha katta zahiralarni
saqlaydilar.
Mazkur tendensiya quyidagi sabablar bilan tushuntiriladi:
• zahiralarni saqlash sohasida ko‘lamni iqtisod qilish tamoyilining umumiy faoliyat
tendensiyasi: o‘z tovar aylanmasini ikki marta oshirayotgan kompaniya
saqlanayotgan zahiralarni ikki marta oshirishga ehtiyoj sezmaydi;
• xarid hajmiga tovar narxlari chegirmalarini olish uchun minimal zarur bo‘lgan

---

buyurtmalarni joylashtirish;
• muddatida aniq kabi usullardan foydalanish imkoniyati yo‘qligi» (JIT), yetakazib
beruvchilar agar xarid hajmi yuqori bo‘lmasa mazkur usulni qo‘llashga tayyor
bo‘lmaydilar.
Debitor qarzdorlik
Ko‘rinib turibdiki, kichik biznes vakillari yirik biznes vakillariga qaraganda
katta 
nisbatda 
debitorlarni 
moliyalashtirishga 
majburdirlar. 
Uilson 
va
Sammers(Wilsonand Summers 2002) ancha kichik kompaniyalar sotuvlarda
raqobat kuchi natijasida yirik kompaniyalarga yutqazishini aniqlanadilar va bu
ancha uzoq muddatdagi debitorlik qarzlariga ko‘nishga majbur qiladi.
Morrison (Morrison 2003) kredit operatsiyalarini boshqarish bo‘yicha
tadqiqot markaziy tomonidan olingan ma’lumotlarga e’tibor qaratdi, unda
ko‘rsatilicha kichik kompaniyalar debitorlik qarzlari to‘lovi o‘rtacha 19 kun ko‘p
kutadilar. Bu shuni bildiradiki, ancha kichik kompaniyalar uchun sotishdan
tushgan tushumdagi debitorlik qarzdorlik ulushi ancha yirik kompaniyalarga
qaraganda 46% ga ko‘pdir.