Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

Debet Kredit Debet Kredit 
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
7. 
8. 
Aktivlar 
+ 
+ 
+ 
=3+5-6
Passivlar 
+ 
+ 
+ 
=4+6-5 
JAMI 
Aktiv schyotlar bo’yicha oxirgi qoldiqlar boshlang’ich qoldiqqa debet oborot 
summasini qo’shib, kredit oborot summasini ayirish yo’li bilan aniqlanadi. 
Passiv schyotlar bo’yicha oxirgi qoldiqni topish uchun boshlang’ich qoldiqqa kredit 
aylanma summasi qo’shilib debet aylanma summasi ayriladi. 
Aylanma qaydnomadagi ustunlar bir - birovlariga tegishli tartibda teng keladigan 
debet va kredit jamilarga ega bo’lishlari kerak. Debet va kredit bo’yicha boshlang’ich 
qoldiqlar jamilarining tengligi balansning har xil bo’limlarida keltirilgan bir xil 
mablag’larning umumiy summalaridan iboratdir. Pul ko’rinishida bu summalar har doim 
bir xil bo’lishi kerak, chunki u aktiv va passivning jamidir. Barcha schyotlar debeti va 
kreditining yakunlari har xil bo’lishi mumkin emas, chunki barcha muomalalar schyotlarda 
ikki yoqlama yozuv bilan aks ettiriladi. Oxirgi qoldiqlarning tengligi boshlang’ich 
qoldiqlarning tengligiga o’xshab shartlanadi. 
Yangi balansni tuzish uchun sintetik aylanma vedomostidagi oxirgi qoldiqlar 
summalaridan foydalaniladi. Gap shundaki, o’ng tomondagi so’ngi ustunlarda ko’rsatilgan 
oxirgi qoldiqlarning barchasi birgalikda korxonaning yangi balansini anglatadi. 
Lekin balansni tuzish aylanma vedomostiga sintetik schyotlar qoldiqlarini balans 
jadvaliga mexanik o’tkazishni anglatmaydi. Aylanma vedomosti faqat hisobot davrining 
oxiriga bo’lgan korxona mablag’lari holati to’g’risidagi dastlabki ma’lumotlargagina 
egadir. Unda hisoblab chiqarilgan qoldiqlar, balans tuzishdan oldin tekshiriladi va 
aniqlanadi. Shuning uchun sintetik schyotlar bo’yicha aylanma vedomostlar ko’pincha 
tekshiruv balansi deb ham nomlanadi. 
Analitik hisob schyotlarida esa natura va boshqa o’lchov birliklari qo’llanilishi ular 
aylanma qaydnomasi shaklinining qo’yidagi ko’rinishda bo’lishini taqazo etadi.