Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

Xronologik yozuv
 
- xujalik jarayonlarini xujjatlarda ular sodir bulgan muddat 
tartibida yozib borish. Xronologik yozuv buxgalteriya xisobi ob’ektlari xakida kerakli 
kursatkichlar olish imkonini bermaydi. Buning uchun tizimli yozuvdan foydalaniladi 
(tizimli 
yozuvga karang).
Xronologik yozuv ruyxat jurnallariga yoziladi, bu jurnal schetning 
memorial-order shaklida ishlatiladi. Bu jurnalda xamma memorial-orderlar tartib rakami 
buyicha ruyxat kilinadi. Oy davomidagi ruyxat jurnalining yozuvlari jami shu oy davomida 
xar bir schetlarning debet tomonlari jami, shuningdek kredit tomoni jamiga tugri kelishi 
kerak. Bu tenglik buxgalteriya xisobidagi ikki yoklama yozuv xususiyatidan kelib chikadi.
Xronologik yozuvdan tizimli yozuv bilan birga bir xisob registrida foydalanish 
mumkin. Bunday registrlarga kishlok xujalik korxonalarida ishlatiladigan jurnal-order, asosiy 
kitoblar misol bula oladi. 
Shaxmat yozuvi
- 
xujalik jarayonlarini xisob registrlarida shunday aks ettirishki, bu 
usulda bir marta yozilgan summa, tegishli schetlarning debeti va kreditida aks ettirilgan 
buladi. Shaxmat yozuvi buxgalteriya schetining jurnal-order shaklida keng kullaniladi. Bu 
usul buxgalteriya yozuvini kamaytirish bilan birga korrespondentsiyalangan ikkala xisobni bir 
joyda, bir vaktda kurish imkonini beradi. Shu jixatlaridan xam shatranj yozuvi tugri (kator) 
yozuvdan afzal xisoblanadi. 
Buxgalteriya xisobi kaysi xujalik tarmogida yurgizilishiga kura, shu tarmok 
xususiyatiga mos ravishda olib boriladi. 

---

276 
Korrekt - (lat. correcto - tuzatish) - 
xisob-kitob yozuvlaridagi xatolarni tuzatish usuli. 
Bu usulda xato yozuv kuriladigan, ukib buladigan kilib uchiriladi va uni yoniga kerakli yozuv 
aks ettiriladi. Tuzatilgan xato buxgalteriya registrini yurgizuvchi javobgar shaxs imzosi bilan 
tasdiklanadi. Bunda tuzatishga ishonish mumkinligi yoziladi. Bu usul bir necha xisob 
registrlarida yul kuyilgan xatolarni tuzatish uchun ishlatilmaydi. 
(kushimcha buxgalteriya 
yozuvi-stornoga karang).