Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

Xujjatlarning aylanishi
- 
xujjatlarning xisob jarayonida tuzilishidan to arxivga 
berilgunga kadar xarakatidir. Korxonaning xujalik bulimlarida (boshkarma, tsex, brigada va 
boshka) tuzilgan xujjatlar buxgalteriyaga topshiriladi. Buxgalteriyada ular shakli va mazmuni 
jixatidan tekshiriladi, bir xildagi belgilariga kura guruxlarga ajratiladi va xisob registrlariga 
yozish uchun asos bulib xizmat kiladi. Buxgalteriya yozuvi bajarib bulingandan sung, ular 
yigiladi va xar xil tekshiruv, audit va surovlarda foydalaniladi. Tarixiy axamiyatga ega bulgan 
xujjatlar belgilangan muddat tugagandan sung, maxalliy xokimiyat arxiviga topshiriladi. Xar 
bir korxonada xujjat aylanishining rejasi mavjud bulib, unda xujjat tuzilishiga javobgar shaxs 
kimligi, kimga va kachon xujjatni berish kerakligi, undan buxgalteriyada foydalanish, 
saklanish va arxivga topshirish muddatlari kursatilishi lozim. 
Muddati tugagan va xech 
kanday tarixiy axamiyatga ega bulmagan xujjatlar belgilangan tartibda tugatiladi. 

---

273 
Xujjatlarni guruxlash
- 
xujjatni kayta ishlash boskichlaridan biri bulib, xujjatlarni 
xisob registrlariga sintetik va analitik schetlarni yozish uchun tayyorlashdir. Korxonalar, 
tashkilotlar va muassasalarda kar kuni anchagina mikdorda xar xil xujjatlar tuldiriladi. Agar 
xar bir xujjat buxgalteriya schetining aloxida schetlarida aks ettirilib borilsa, u xolda 
buxgalteriyada juda katta kiyinchiliklar vujudga keladi. Yozuv ishlarini kamaytirish 
maksadida xujjatlar belgilari va yozilgan davriga kura guruxlanadi. Buning uchun 
mexanizatsiya vositalari va yigma xujjatlardan foydalaniladi va ushbu xujjatlar asosida 
buxgaletriya schetlarida aks ettiriladi. 
Xujjatlarni taksirovka kilish
- 
xujjatlarda aks ettiriladigan xujalik jarayonlarini pul 
ulchovida kursatish. Buxgalteriyaga kelgan kupgina xujjatlarda natura ulchovigina kursatilgan 
buladi. Taksirvkada esa shu xujjatlarda baxo va summalar xisoblab yoziladi. Taksirovka 
xujjatlarni kayta ishlashning boskichlaridan biri xisoblanadi 
(xujjatlarni kayta ishlashga 
karang).
EXM dan foydlanilgan xollarda taksirovka avtomatik ravishda bajariladi.