‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Mashq
Ixtiyoriy kattalikdagi aylana va kvadratni chizing va oichamlarini 
to‘liq qo‘ying.
Test
M 5:l qanday masshtab?
A. Natural. B.Kichiklashtirish. C. Kattalashtirish. D. Nisbat.

---

I ll bob. GEOMETRIK YASASHLAR
Mashinasozlik va proyeksion chizmachilikdagi chizmalar, qurilishda- 
gi bino va inshootlaming loyihalari binolami bezash uchun chizilgan 
geometrik naqshlar va grafikaning 
k o ‘p turlari
geometrik yasashlardan 
tarkib topgan. Geometrik yasashlar, asosan, chizma asboblari, sirkul, 
chizg‘ich va o‘chirg‘ichlardan foydalanib bajariladi. Sirkul va chizg‘ich- 
ning vazifasi barcha o‘quvchilarga ma’lum. Maktablarda bu asboblardan 
foydalanib, bir qator eng sodda masalalami yechish o‘rganiladi: berilgan 
nuqtadan o‘tib, berilgan to‘g ‘ri chiziqqa perpendikular yoki parallel 
to‘g ‘ri chiziqlar o‘tkazish, berilgan kesmani bir nechta teng boTakka, 
berilgan burchakni teng ikkiga bo‘lish va tutashmali shaklni yasash ka- 
bilar.
l-§ . Parallel to‘g‘ri chiziqlar o‘tkazish
0 ‘zaro parallel to‘g‘ri chiziqlami ikki usulda: chizg‘ich, uchburchak- 
liklar hamda sirkul yordamida o‘tkazish mumkin. Agar reysshina ishla- 
tilsa, parallel to‘g ‘ri chiziqlar o‘tkazish yana ham osonlashadi, buni
3.1-shakldan ko‘rish mumkin. Bu yerda gorizontal, vertikal va qiya joy­
lashgan to‘g ‘ri chiziqlami chizish ko‘rsatilgan. Strelkalar yordamida 
reysshina qirrasidagi uchburchakning surilishi ko‘rsatiladi.

---

с
А 
1
8
3.2-shakl.
3.3-shakl.
3.2-shaklda esa sirkul yordamida parallel to‘g‘ri chiziq o‘tkazish 
ko‘rsatilgan. Bu yerda 
AB
to‘g‘ri chiziqqa parallel qilib berilgan