‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

a, b
,) o ‘mi bo‘sh
5
' / / / /
Jr
>
7,
у
1
z
7 ///Л

---

b) 
d)
11.39-shakl.
e)
lakl.
qoldirilib, uning o ‘miga zichlagichning 
xizmat qilish yo‘nalishi ko‘rsatilishi ham 
mumkin (11.39- shakl, 
d, e).
7. 
Agar ko‘rinish, qirqim yoki kesim 
simmetrik 
shaklda 
bo‘Isa, 
tasviming 
yarmini ko‘rsatish (11.35- shakldagi ustdan 
ko‘rinishdagi 
A-A
qirqim) yoki yarmidan 
ko‘prog‘ini ko‘rsatib, to‘lqinsimon chiziq 
bilan chegaralash tavsiya etiladi.
8. Yig ‘ ish chizmasida detaining bir nechta, 
bir tartibda joylashgan bir xil elementlari 
bo‘Isa, bunday elementlaming bir-ikkitasini 
to‘la ko‘rsatib, qolganlarini soddalashtirib 
yoki shartli ko‘rsatish mumkin. Masalan, 
flanesdagi bir xil teshiklar (11.35-shaklga 
qarang).
9. Agar buyumlaming tarkibiy qismlari 
uchun alohida yig‘ish chizmasi chizilgan 
bo isa, u holda qirqimda bu tarkibiy qismlar 
qirqilmagandek tasvirlanadi.
10. Bir turdagi, sotib olinadigan va bosh­
qa keng qo‘llaniladigan standart buyumlar 
uchun faqat ulaming tashqi qiyofalari 
beriladi (11.40- shakl).
11. Buyum ishlab chiqamvchi korxo- 
naning mahsulotiga qo‘yilgan tamg‘asi o‘mi 
konturi ko‘rsatiladi xolos. Asboblaming

---

shafFof qismlari orqasida joylashgan shkalalar, yo‘nalishlar, lampalaming 
ichki tuzilishlari xuddi ko‘rinadigandek chiziladi.
12. 
Yig‘ish birligiga kirmaydigan lekin yordamchi maqsadga ega 
bo‘lgan buyumlami ingichka tutash chiziq bilan tasvirlash qabul qilingan 
bo‘lib, unday buyum spetsifikatsiyalanmaydi.
Endi jo ‘mrak (kran) deb nomlangan buyumning o‘ziga qarab uning 
yig‘ish chizmasini tuzish bilan tanishib chiqamiz (11.41-shakl).
Jo‘mrak dasta, tiqin, korpus, maxsus shayba va gaykalardan tashkil 
topgan bo‘lib, standart talabiga binoan ulaming eskizlari chizib olinadi.

---

11.43-shakl.
Korpus murakkabroq detal bo‘lgani uchun uni uchta ko‘rinishda 
chizish lozim bo‘ladi. Tiqinni esa bitta ko‘mishda kerakli kesimlar bilan 
tasvirlasa bo‘ladi. Qolgan detallari tekis, ya’ni bir xil qalinlikka ega

---

bo‘lgan listli metalldan shtamplash usuli bilan tayyorlanganligi uchun 
ulami ham bitta ko‘rinishlarda tasvirlash kifoya (11.42- shakl).
Jo‘mrakning eskizlari asosida uning yig‘ish chizmasini yuqorida 
bayon qilingandek chizib chiqish tavsiya etiladi (11.43-shakl).
Jo‘mrak korpusini uchta ko‘rinishda tasvirlash joiz bo‘lgani uchun, 
uning yig‘ish chizmasi ham uchta ko‘rinishda chiziladi.