Мундарижа нодирбек Сайфуллаев

А.Маҳкамов. “Ватан тарихи” туркумидан “Спитамен” асарига ишланган расм
А.Маҳкамов. Муқова.Maqsud Qoriyev, 
“SPITAMEN”. 2001

---

22
№1 (5)
2021
“Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти Ахборотнома”
“Камолиддин Беҳзод” давлат мукофоти 
билан тақдирланган.
1990 йили “Расмларда ватан тарихи” 
2-китобига ишланган суратлари учун 
“Абдулла Авлоний” давлат мукофоти 
билан тақдирланган. 1991 йилда Ўзбекистон 
Республикаси 
“Мустақиллик 
медали” 
билан мукофотланган. 2002 йилда “Ипак 
йўли” китобига ишланган суратлари 
учун “Энг улуғ энг азиз” дипломи билан 
тақдирланган. А.Махкамов нафақат китоб 
санъатида сезиларли из қолдирибгина 
қолмай, балки дастгоҳли графика ва 
миниатюра асарлари билан ҳам Ўзбекистон 
график санъати ривожига салмоқли ҳисса 
қўшган. Абдуқаҳҳор Маҳкамов 1999 йилда 
“ЮНЭСКО” уюшмаси ҳомийлигида график 
асарлардан иборат шаҳсий кўргазмасини 
ташкил қилади. 
А.Маҳкамовнинг 20 та график асарлари 
Ўзбекистон Давлат санъат музейида 
сақланмоқда. Бундан ташқари, рассомнинг 
асарлари Россия, Англия, Германия, Туркия, 
Голландия, Америка мамлакатларидаги 
шаҳсий галереяларда сақланмоқда.
Абдуқаҳҳор 
Махкамовнинг 
2003 
йилда Ўзбекистон Бадиий Академиясининг 
Марказий кўргазмалар залида шаҳсий 
кўргазмаси 
бўлиб 
ўтди. 
Кўргазмада 
қизиқарли композициялар, ўзига ҳос услуб 
ва йўналишларда бажарилган дастгоҳ ва 
китоб графикаси асарлари ва миниатюралари 
намойиш қилинган.
У кўплаб ўзбек халқ эртакларига 
ажойиб иллюстрациялар яратган. Уларда 
рассомнинг нафақат маҳорати балки миллий 
урф одатларни ва Ватан тарихини билимдони 
эканлиги, асарларнинг мазмун моҳиятини 
аниқ тасвирланганлигида кўриниб турибти. 
Бунинг исботи сифатида унинг “Жаҳон 
халқлари эртаклари” туркумига кирувчи 
бир қатор иллюстрациялар, шунингдек 
“Симбатнинг саргузашти”, “Доно қиз”, 
“Маймун ўргатувчи дарвеш” мавзуларига 
ишланган сербўёқ етук тасвирлар орқали 
намоён бўлиб турибти. Муссавир айниқса 
ўзининг комикс услубида ишлаган тарихий 
мавзуларидаги график асарлари билан 
машхур. Масалан “Ватан тарихи” туркумига 
кирувчи асарлари “Спитамен”, “Лайли ва 
Мажнун”, “Минг бир кеча”, “Жалолиддин 
Мангуберди” каби ижод ишлари юқори 
маҳорат билан бажарилган. Абдуқаҳҳор 
А.Маҳкамов. Араб ҳалқ эртаги “СИМБАД
-
НИНГ САРГУЗАШТИ” мавзусига ишланган 
миниатюра рангтасвир. 2005й.
А.Маҳкамов.Шарқ ҳалқлари эртакларига 
ишланган миниатюра рангтасвири. 2005

---

23
№1 (5)
2021
“Камолиддин Беҳзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти Ахборотнома”
Махкамов “Буюк Ипак йўли” умумий 
номи остида бир қатор шарқ халқлари 
эртакларига ҳам қизиқарли рангдор мураккаб 
композицияли миниатюралар яратган. Улар
Хитой, Сурия, Турк, Хинд, Бангладеш, 
Қозоқ, Арман халқ эртакларидир. 
Абдуқаҳҳор Маҳкамов “Кузатиш” 
номли асарида бир гуруҳ ёшларни армия 
сафига кузатиш тантанасини тасвирлаган. 
Унда юз ва кўзларида ғазаб ва қасос 
алангаланаётган йигитлар,чеҳралари мунгли 
оналар, оталар ва маъшуқалар тасвирланган.
“Кузатиш” номли асари кетидан 
“Фронтга” деб номланган навбатдаги асарида 
жанга кетаётган йигитлар ифодаланди. 
Натижада “Кузатиш” триптихи Совет 
халқининг фашизм устидан қозонилган 
ғалабасининг 30 йиллигига бағишланган 
республика кўргазмасида намойиш этилди 
ва юқори баҳоланди. 
А.Махкамов китоб безакчилигининг 
ривожига ҳам бениҳоя ўзининг ҳиссасини 
қўшган. Унинг “Ёш гвардия” ва “Ўқитувчи” 
нашриётида чоп этилган қатор китобларининг 
безаклари Абдуқаҳҳор қаламига мансубдир. 
Китоб безаги бўйича халқаро кўргазмада 
иштирок этиши рассомга катта ижодкорлик 
маъсулиятини юклади.
Абдуқаҳҳор Махкамов анъанавий 
миниатюра санъатини графика билан 
уйғунлаштирган 
рассомлардан 
бири 
сифатида Ўзбекистон графика санъатига 
ўзига хос миллий график услублар олиб 
кирган.
Ҳозирги кунда графика санъатининг 
айрим 
йўналишлари, 
литография, 
линогравюра, ксилография ва офорт турлари 
бўйича аввалгидай фаол асарлар яратиш 
жараёни бироз оқсаб қолганлиги сезилмоқда. 
Бироқ, шунга қарамай ҳаракатчан графика 
усталари, ўзларининг кетидан шогирдлар 
етиштириб қолдириш ва Ўзбекистон 
графикасини аввалги довруғини тиклашга 
имкон қадар интилаётганликларини кузатиш 
мумкин
А.Махкамов. дастгоҳлик графика “КУЗА
-
ТИШ”1978