Harbiy-texnik instituti sh. X. Kamilov raqamli qurilmalar: kombinatsion, ketma-ketli

 
 
 
3.3. KMOYA-mirkosxemalari 
KMOYA – bu “komplementar”, “metall”, “oksid”, “yarimo‘tkazgich” 
so‘zlarni qisqartilgan nomi bo‘lib, bitta mikrosxemada n- kanalli kabi 
p
- kanalli 
MOYA-tranzistorlari mavjudligini aks ettiradi. Bu erda “komplementar” so‘zi 
o‘zaro to‘ldiruvchi ma’nosini anglatadi. Bu sxemalardagi barcha tranzistorlar 

---

44 
normal yopiq. KMOYA-ventil ikki qismdan tashkil topgan, ulardan biri chiqishda 
potensialni tushiradi, ikkinchisi esa teskarisi chiqish signali darajasini oshiradi. 
Ikkita qism ham bevosita bog‘lanishli sxema ko‘rnishida tayyorlangan.
KMOYA-invertor 3.5. rasmda ko‘rsatilgan. Invertorning “pasaytiruvchi” 
qismi normal yopiq
n
- kanalli MOYA-tranzistordan tashkil topgan bo‘lib, unda 
stok chiqish bilan ulangan, istok esa – 
Un
manbaning musbat tarmog‘i bilan 
ulangan. Invertorning kirishi ikkita tranzistorlarning zatvorlari bilan ulangan.
kanalli normal yopiq
kirish 
chiqish 
kanalli normal yopiq
3.5. rasm. 
Agar kirishdagi kuchlanish ventil uchun bo‘sag‘aviy bo‘lgan qiymatidan 
oshadigan bo‘lsa 
n
- kanalli tranzistor ochiladi. Shu bilan chiqishda past potensial 
o‘rnatiladi. Teskari xolatda esa tranzistor katta qarshilikka ega va chiqish 
darajasiga ta’sir etmaydi. 
p
- kanalli tranzistor istok potensiali stok potensialiga 
nisbatan yuqori bo‘lganida ishlaydi. 
U
ochiladi agar zavtor potensiali
Un
teng 
bo‘lgan istok potensialidan etarli darajada kichik bo‘lsa. SHunday qilib, har doim 
kirishdagi potensial 
Un
dan ventilning bo‘sag‘aviy kuchlanishidan katta bo‘lgan 
qiymatidan past bo‘lganida bu tranzistor ochiladi, shu sababdan chiqishda yuqori 
potensial o‘rantiladi. Teskari xolatda
p
- kanalli tranzistor katta qarshilikka ega 
bo‘lib, chiqish signali darajasiga ta’sir etmaydi. Mantiqiy 1 da invertor kirishidagi 
pastdagi tranzistor chiqishda mantiqiy