М. Г. Давлетш ин, Ш. Д устм ухам едова, М. М авлонов, С. Т уйчиева, М. Д ж ум абаева


к 'нг га асосланган интизомга риоя килиш зарурдир. Бу бола билан доимий



Download 5,06 Mb.
Pdf ko'rish
bet87/93
Sana02.07.2022
Hajmi5,06 Mb.
#730775
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   93
Bog'liq
Ёш ва педогогик психология

к 'нг га асосланган интизомга риоя килиш зарурдир. Бу бола билан доимий 
мулокогни тушунтиришни, мухокама килишни, агар боланинг хулк-атвори шуни 
талаб килса, огзаки танбех беришни, яхши хулк-атвор учун такдирлашни назарда 
тутади.
Тарбия жараёнининг технологиясини куйидагича шархлаш мумкин:
1. 
Тарбияланувчини 
алохида 
такрорланмас, 
индивидуаллик еифатида 
тушунмок лозим. Унинт эхтиежлари структурасини аниклаш керак.
2. 
Ижобий 
эмоциялар 
воситасида 
ижобий 
хулк-атвор 
одатларини 
шакллантирмок 
керак. 
Онг 
хам, 
ирода 
хам 
мотивлар 
иерархиясини
107


шакллантира 
олмайдя. 
Зотан, 
бир 
эхти&книнг 
урнини 
факат 
бошка 
эхтиёжгина эгаллаши мумкин.
3. 
Ш у 
эхтиёжларни 
кондириш 
воситаяари 
билан 
болани 
курсллантириш 
тарбия 
ва 
тарбиячидан 
мулокотни 
хам, 
хамдардликни 
хам 
эмас, 
айнан 
шу 
воситалар 
билан 
куроллантиришни 
кутади. 
Арасту 
айтганидек: 
«Тарбия уч нарсага 
!\тиёж сезади: иапеъдодги, 
иллиа, мшшща».
9.5. Мустак,иллик ш ароитнда тарбиянинг асосий вазифалари
Конфуций: 
“Эскини узлаштирган ва янгини тушунишга цодир инсонгина 
тарбиячи була олади ”
деган эди. Мустакилликнинг дастлабки йиллариданок 
бутун мамлакат микёсида таълим-тарбия, илм-фан, касб-хунарга ургатиш сохаларини 
ислох килишга нихоятда катта зарурат сезила бошлади. Бугунги кунда тарбия 
жараёнида хам катор узгаришлар амалга оширилмокда. Шуни таъкидлаш лозимки, 
маърифат халкимиз, миллатимиз конидадир. Анъанавий шаркона карашга кура, 
маърифатлилик факат билим ва малака эмас, айни пайтда чукур маънавият ва гузал 
ахлок дегани хамдир.
Бир ижтимоий жамнятнинг иккинчисига алмашиши, шунингдек, миллий 
мустакиллик 
ва 
унинг 
неъматлари, 
республикамиз 
фукароларида 
туб 
узгаришларни вужудга келтирмокда. Миллий туйгу, киёфа, характер, та
1
>б, куй, 
раке, маънавият, кадрият хамда рухият таъсири остида узининг туб мохиятини ак< 
эттира бошлади. Утмишнинг бой мероси, унинг аньаналари миллий истиклол туфайл*1
уз эгаларига кайтариб берилди. Фукароларнинг ижтимоий онги аста-секин узгариб 
бориши натижасида этнопсихологик хусусиятлар тиклана бошлади, миллий 
умумбашарийлик хислатлари уртасида адолатлилик, тенг хукуклилик алокаларр 
урнатилмокда.
X X I аерда шахе шаклланишида, унинг тарбияланганлик даражасиш 
ортишида диннинг, хусусан «Хадис» илмининг ахамияти катгадир. Шахсларар( 
муносабатда тенглик, гамхурлик, самимийлик, у заро ёрдам, симпатия, антипатия 
хамдардлик, севги-мухаббат сингари миллий хусусиятларни таркиб топтиришд 
хадисларнинг роли янада ортади.
Узбек оиласида тарбия мохияти, мазмуни тарбиянинг кундалик режаси, болаларг 
таъсир утказиш воситасики танлаш ва ундан унумли фойдаланиш узига хо 
хусусиятга эга, чунки унинг асосида халк анъаналари ётади.
Узбек халкининг этнопсихологак хусусиятларидан унумли фойдаланиш ха 
томонлама тараккий этган инсон шахеини таркиб топтиришда мухим рол уйнайд! 
Абдулла Авлоний айтганидек: 
« Тарбия биз учун ё хрёт, ё мамот, ё нажат, 
х,алокат, ё сапдат - ё ф аю кат масаяасидир».
Ёш авлод тарбиясида миллий рухият, умуминсоний, халкчил милли 
кадриятлар, 
урф-одатлар, 
анъаналар 
етакчи 
урин 
тутмоги 
лозим 
(rap6t 
этнопсихологик ва этнопедагогик муносабат). Булар оркали ёшларда куйидаг 
фазилатларни тарбиялаш лозим:
а) ёшларда ватанпарварлик х^с-туйгуларини шакллантириш;
б) хайрихохАик, одамларга .хурмат, мехр-шафкат;
108


в) катталарни хурмат к/илиш, зъзозпаш;
г) мулойимлик;
д )
 ИШбшшрмонлик, мохцрлик, ишчаилик, ицпшсодий тафаккур;
е) кичик вшдан мехнатсеварлик;
ж)жисмоний бакувватлик;
з)
ахлок-одоблипик;
и) оилапарварлик;
к) аелларга хурмат;
л) узаро хамкорликка интилувчанлик.
Маълумки, ёшларнинг маънавий-ахлокий тарбияси билан аила, махалла, таълим 
муассасалари, оммавий ахборот воситалари, хукукни мухофаза килувчи ташкилотлар, 
илмий-педагогик 
кадрлар 
шугулланадилар. 
Тарбия 
жараёнида 
барча 
иштирокчиларнинг бахамжихатлик билан олиб борадиган ишларигина, узининг 
ижобий натижаларини бериши мумкин.
«Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури
» 
ни
амалга ош ириш вазифалари ана шуни 
такозо килади.
Такрорлаш ва мухокама килиш учун саволлар
1 ,Тарбия - бу кандай жараён?
2.Шахени тарбиялашнинг асосий йуналишлари нималардан 
иборат?
3.Ш ахс шаклланишига таъсир этувчи омилларни курсатинг.
4.«Тарбияси кийин» болалар классификациясини келтиринг.
З.Тарбия жараёнининг самарадорлигини оширувчи психологик механизмлар 
нималардан иборат?
б.Тарбиянинг этнопсихологик масалалари кандай?
109


Мавзу юзасидан тест саволларн:
1.Тарбиянинг таърифнни тугри бслгиланг.
A) Бу шахснинг ижзи.моий, маънавий па ишлаб чикариш фаолиятига тайёрлаш 
максадида унинг маънавий, жисмоний камолотига мунтазам равишда таъсир курсатиш 
жараёнидир;
Б) Бу бевосита, кишиларни ижод килишга, мсхнат билан шугулланишгз ундайдиган 

Download 5,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish