XROM ALVEOLAT SALTANATI
CHROM ALVEOLATA
Bu imperiya fotosintezlovchi, ular bilan bog‘lik bitta yoki
ko'plab S i, S2, S3 xlorofilli kiriptofit va gaptofit suvo‘tlar mansub.
K R T P T O F T T A - C Y P T O P H Y T A В О ТЛМ1.
BoMim
Cryptomonos
turkum i (grek kryptos- yashirin,
monos-
shaxs) nomiga ataladi. K riptofit suvo'tlar quyidagi tavsifga ega.
1.
Kriptofit suvo‘tlarning deyarli hammasi darsoventral
tuzilishli. Darsal (orqa, yelka) tomoni qavarik, ventral (oldi, qorin)
yassilangan, uzunasiga y o ‘nalgan ariqchali.
Ayrim turlarida
hujayrasini oldingi tom onida halqum bor.
2. Hujayrasining oldingi tom onida
bir xil uzunlikdagi ikkita
xivchini bor.
3. Xloroplastlari 2 ta xususiy va xloroplastli o ‘ralgan
endoplazmatik to ‘rining 2 ta membranasi bilan qoplangan.
Lamellalari ikki yoki uch tilakoidli. Xloroplastdagi DNK kichkina
nukleoidlar xolida xloroplast stromasi b o ‘ylab tarkalib joylashgan.
4. Xloroplastlarida xlorofil a va S2 bor. Xlorofilning yashil
rangi bir qator karationidlar fikobiliprotein pigm entlar bilan
bekilgan. Fikobiloproteidlar tilokoidlarning ichida joylashgan.
5. Nukleom orfa 3 xrom osom ali tirqishli k o ‘sh
menbrana bilan
o ‘ralgan. Yadrochada replikatsiya ro ‘y beradi.
6. g ‘amlangan oziq m odda kraxmal, u periplast b o ‘shliqda
g ‘amlanadi.
7. Stigma barcha vakillarida mavjud emas.
8.sitoplazmada to'rsim on kristli bitta m itoxondriy mavjud.
9. Hujayra periplast bilan o'ralgan.
10. Hujayrada trixotsistlar bo'lishi mumkin, ularning yirikrog'i
xalkum ining atrofida plazm olizm m a tagida hujayralam ing yuzasi
b o'y lab joylashgan.
11. M itoz ochik,sentriolasiz.
12. K o'payishi hujayrani teng ikkiga bo'linishi
bilan vegetativ
tarzida o'tadi.
13. Chuchuk ham da dengiz suvlarida tarqalgan.
219
K r i p t o f i t l a r n i n g d e y a r l i h a m m a s i
bn
h u j a y r a l i . x i v c h i n l a r i
y o r d a m i d a h a r a k a t l a n a d i g a n , a y r i m l a r i s h i l i m s h i q b i l a n o ' r a l i b
p a l m e l l o i d h o l a t g a o ‘ta o l a d i g a n s u v o ‘tlar.
H uj a y ra tuzilishi. Hujayrani shakli tuxum, ellips, nok, dukkak,
urchuk kabi ko'rinishlarda, hujayrasining
oldingi tomoni xuddi
kesilganday undan uzunasiga y o ‘nalgan ariqcha o ‘tib oxirgacha
yetmaydi.
Ariqchani m avjudligi uzunligi turkum ining sistem atikasida
muxum belgilaridan biri hisoblanadi. halqum qopsimon ko‘rinishli
uni atrofida trixotsitlar joylashadi. Trixotsitlari (edjektosom a)
membrana bilan o ‘ralgan.
Kriptosom alar atrof m uxitdagi pH,
suvidagi bosim, harorat
o ‘zgarishlarini tez sezadi. Hujayraning oldingi qismida kiskaruvchi
vakuola joylashgan.
Kriptomonad
suvo‘tlarining
hujayrasida
ikkitadan
mono
tanachasi bor. Nim a vazifani bajarishi haqida xozircha malumot
y o ‘q. Hujayra periplast bilan o ‘ralgan,
hujayrasining oldida
tanasining
uzunligicha
teng
ikkita
xivchin
joylashadi.
Harakatlanganda har ikkalasi oldinga yoki bittasi oldingi, keyingisi
orqaga y o ‘naladi.
Kriptomanad suvo‘tlarining halqumi
xloroplast bilan bog‘langan, xivchinli
apparat bilan emas.
Ayrim kriptom onad
su v o ‘tlarida ijobiy fototoksis r o ‘y beradi.
Kriptom onad suvo‘Harming hujay
ralarida bitta yoki ikkita xloroplast
boMib
ular
ko ‘k-yashildan
sarg‘ish,
q o ‘n g ‘ir to to ‘q qizilgacha rangga ega.
X loroplast y o ‘q bo ‘lishi ham mumkin.
X lorofil a dan tashqari xlorofill S2
mavjud.
Kriptom onad
suvo‘tlarining
hujayralarida allofikotsianin y o ‘q. Fiko-
biliprotsin pigmentlardan kriptofikat-
v
^
, ■
.
.
. .
Knptom onas huiayrasim
siam n va knptofikoentrin qizil va ко k-
,
... . .
fi]7ihshi
yashil
suvo‘tlaridagi
fikobilipro-
J g •• .4. J r o . .-...g fa n b lata r
*
•
к ZQSGfTcS
WKKL.
p if S C . C id
220
t e i n l a r d a n
f a r q
q il a d i .
U l a r
t i l o k o i d l a r
i c h d a g i
b o ' s h l i q l a r d a
j o y l a s h g a n l i g i
tu f a y l i
k r i p t o m o n a d
s u v o ‘t l a r i n i n g
t i l a k o i d l a r i
b o s h q a s u v o ‘tl a r d a n y o ‘g ‘o n r o q .
Do'stlaringiz bilan baham: 
