11-Amaliy ish
Releli himoya, elektr avtomatika, telemexanika va ikkilamchi
zanjirlarni ekspluatatsiya qilishda texnik talablar va havfsizlik
1. Barcha releli himoya, ikkilamchi zanjir, elektr avtomatika, elektr ulchash va
telemexanika qurilmalari EQTQ ga muvofiq; bo‗lishi shart.
2. Podstansiyalarda yoki taqsimlovchi qurilmalarda o‗rnatilgan RXLvaT
qurilmalarining ishlashini tahlil qilish va elektr uzatish havo liniyalarida
shikastlangan joylarni aniqlash uchun qo‘llaniladigan avariya rejimlarida
avtomatik tezlanib yozadigan o‗ziyozar asboblar, avariyaviy yozuvlarshshg
avtomatik ossillograflari, shu jumladan, ularni ishga tushuruvchi qurilmalari, qayd
qiluvchi asboblar (indikatorlar) va boshqa qurilmalar EQЩ talablariga muvofiq
bo‗lishi shart.
3. Energiya bilan ta‘minlovchi tashkilot bilan iste‘molchiniig aloqa
liniyalaridagi, shuningdek energiya bilan ta‘minlovchi tashkilot dispetcherining
tezkor bopщaruvidagi yoki tezkor karamidagi iste‘molchilar podstansiyalari
transfor- matorlarining (avtotransformatorlarining) 5fiatmalari qiymati energiya
bilan ta‘minlovchi tashkilotning tegishli RXL xizmati bilan kelishilgan bo‗lishi
shart.
Urnatma qiymatini tanlashda, avtomatik ulash va avtomatik kayta ulash
qurilmalarining borligi xisobga olinib, harakatning selektivligi ta‘minlanishi shart.
Bundan tashqari, selektivlik bo‘yicha urnatma qiymatini aniqlashda sexlardagi
agregatlar va mexanizmlarning texnologik avtomatikasi va blokirovkasi
qurilmalarining ishlashi xisobga olinishi shart.
4. Releli himoya qurilmalarining barcha o‘rnatma qiymatlari korxona va
energiya bilan ta‘minlovchi tashkilotning minimal elektr yuklamasi sharoitlarida,
elektr ta‘minotining amaldagi sxemasi uchun tekshirilishi shart.
5. Tezkor tok zanjirlarida himoya apparatlari (saqlagichlar va avtomatik
uchirgichlar) harakatining selektivligi ta‘minlanishi shart.
6. Ekspluatatsiya qilishda releli himoya, elektr avtomatika, telemexanika
qurilmalari va ikkilamchi zanjirlarning normal ipshashi uchun sharoitlar (ruxsat
etilgan harorat; namlik, titrash, ishchi parametrlarning nominaldan chetga chikishi
va bolщalar) ta‘minlanishi shart.
7. Elektr tarmogining ish rejimiga va selektivlik shartlariga, vazifalariga va
ishlash prinsiplariga kura ishdan chikarilgan bo‗lishi lozim bo‗lgan qurilmalardan
tashqari ekspluatatsiya qilinayottan RXLvaT qurilmalari doimo ulangan ishchi
holatida bo‗lishlari shart.
69
RXLvaT qurilmalarini rejali ishlashdan chiqarish tegishli buyurtma bilan
rasmiylashtirilishi va Yuqori turuvchi navbatchi xodimning (mansubligi bo‘yicha)
ruxsati bilan amalga oshirilishi shart.
Noto‗g‗ri ishlash xavfi tugilgan xolda, RDAvaT qurilmalari yuqori turuvchi
navbatchi xodimning ruxsatisiz, lekin keyinchalik unga xabar berib, mahalliy
yuriqnomaga muvofiq va buyurtma rasmiylapggirilib, ishlashdan chikarilishi
kerak. Bunda ishda kolgan releli himoya qurilmalari elektr uskunalarni va elektr
uzatish liniyalarini barcha turdagi shikastlanishlardan tulik himoyalashni
ta‘minlashi shart. Agar bunday shartga rioya kilinmasa, vaqtinchalik himoya
qilinishi yoki ulanma uchirilishi shart.
8. Ixtisoslashtirilgan tashkilot tomonidan sozlash ishlari bajarilganda, ularni
qabul qilishni RDAvaT qurilmalariga texnik xizmatni amalga oshiruvchi xodimlar
amalga oshiradilar.
Yangi montaj kilingan qurilmalarni ekspluatatsiya qilishga ruxsat, releli
himoya, avtomatika va telemexanika jurnaliga yozilib, ushbu korxona (yuqori
turuvchi tashkilotlar) vakili va sozlash tashkilotining javobgar ijrochisi imzolari
bilan rasmiyl ashtiril adi.
Korxonada RXLvaT qurilmalariga texnik xizmat ko‗rsatuvchi xodimlar
bo‗lmasa, unda ularni yuqori turgan tashkilot xodimlari qabul kiladilar.
9. RXLvaT va signalizatsiya qurilmalari panellari va shkaflarining oldi va
orka tomonlarida, shuningdek bopщaruv panellari va pultlarida dispetcherlik
nomlariga mos ravishda ularning vazifalarini k)fsatuvchi yozuvlar, ularda
o‗rnatilgan apparatlarda esa - sxemalarga muvofiq yozuvlar yoki markirovka
bo‗lishi shart.
10. Kiskich yigmalariga (katorlariga) ulangan simlar sxsmalarga mos
keluvchi markirovkaga ega bo‗lishi shart.
Nazorat kabellarida markirovka, ularning oxirlarnda, tarmoqpaiishida va kabel
okimlarini kesishish joylarida, devor, ship va sh.u. orkali utish joylarida ikki
tomonda bo‗lishi shart.
Bush kabel tolalarining oxirlari izolyatsiyalangan bo‗lishi shart.
I. Yerga nisbatan RXAvaT qurilmalarining elektr boglangan ikkilamchi
zanjirlarining izolyatsiya qarshiligi, shuningdek elektr boglaimagan turli
muljaldagi zanjirlar 5ftasidagi (ulchash zanjirlari, tezkor tok, signalizatsiya
zanjirlari) izolyatsiya qarshiligi har bir birikma uchun 1 MOm dan kam
bo‗lmasligi,
teleboshqaruvning
chashki
zanjirlarida
va
telemexanika
qurilmalarining 220 V kuchlanishli ta‘minlash zanjirlarida esa -10 MOm dan kam
bo‗lmasligi ta‘minlanishi shart.
RHAvaT qurilmalari zanjirlari, teleboshqaruvning chikish zanjirlari va 220 V
ta‘minlash zanjirining izolyatsiya qarshiligi 1000-2500 V ga mujallangan
70
megaommetr bilan, ishchi kuchlanishi 60 V va undan kam bo‗lgan RHA
qurilmalari zanjirlari va telemexanika zanjirlari 500 V ga muljallangan
megaommetr bilan Ulchanadi,
Tarkibida yarim o‗tkazgich va mikroelektronika elementlari bor bo‗lgan
RHAvaT qurilmalarining ikkilamchi zanjirlari izolyatsiyasiii tekshirishda, ushbu
elementlarning shikastlanishini oldini olish choralari kurilishi shart.
12. RXAvaT qurilmalarini montajdan keyin ulashda va birlamchi profilaktik
sinovlarida RXLvaT elektr boglangan zanjirlarining va har bir ulanmani boshqa
barcha ikkilamchi zanjirlarining yerga nisbatan izolyatsiyasi, shuningdek bitta
panel chegarasida joylashgan elektrli boglanmagan zanjirlar orasidagi izolyatsiya,
60 V va undan past ishchi kuchlanishga xisoblangan elementlar zanjirlaridan
tashqari, o‗zgaruvchan tokning 1000 V kuchlanishi bilan 1 minut davomida
sinalishi shart.
13. RXLvaT qurilmalarining barcha to‗g‗ri va noto‗g‗ri ishlashi holatlari,
shuningdek ularga tezkor va texnik xizmat ko‗rsatish jarayoiida aniqlangan
nuqsonlar (nosozliklar) xizmat ko‗rsatuvchi xodimlar tomonidan sinchkovlik bilan
taxlil qilinishi kerak. Xodi ml ar barcha nuqsonlarni bartaraf qilishlari shart.
122
14. RXLvaT qurilmalari va ikkilamchi zanjirlar texnik xizmat ko‗rsatishdan
utishlari shart, ularning xajmi va davriyligi amaldagi qoidalar bilan belgilanadi.
Noto‗g‗ri ishlab ketishdan keyin, qurilmalarni kushimcha (avariyadan keyin)
tekshiruvlari o‗tkazilishi shart.
15. Texnik xizmat ko‘rsatishda RXAvaT qurilmalarini tekshirish uchun sinash
qurilmalari,
ushbu
maqsadlar
uchun
boshqarish
shchitlari
xonalariga,
podstansiyaning taqsimlovchi qurilmalariga va boshqa joylarga o‗rnatilgan
shtepsel rozetkalariga yoki shchitchalarga ulanishi kerak.
16. Releli himoya, elektr avtomatika va telemexanika bopщaruv panellarining
(shkaflarining) va pultlarining oldi tomonini, ularga o‗rnatilgan apparatlarni davriy
ravishda maxsus ukitilgan xodim changdan tozalashi shart.
Ochiq iShlangan apparatlarni, shuningdek ushbu panellar (shkaflar) va
pultlarning orka tomonini RXLvaT qurilmalariga xizmat ko‗rsatuvchi xodim yoki
yo‘riqnoma utgan tezkor xodim tozalashi shart.
17. Nazoratning va boshqa operatsiyalarning davriyligi, shuningdek
xodimlarning XLrakat tartibi mahalliy yuriqnomalarga muvofiq, ob‘ektlarga
xizmat ko‗rsatish tartibi (korxona xodimlari tomonidan, markazlashgan va boshqa)
xisobga olingan xolda belgilanadi.
18. RXAvaT qurilmalar boshqaruv pultlari va panellari (shkaflari)
yigmalarining (katorlarining) bevosita yaqinida bexosdan ulanishi ulanishni
uchirilishini yoki ulanishini, tezkor tok zanjirlarida yoki sinxron generatorning
71
(elektr dvigatelning, kompensatorning) ko‗zgatish zanjirlarida qisqa to‗tashuvni
yuzaga keltirishi mumkin bo‗lgan kiskichlar bo‗lmasligi shart.
19. Metall kobikli nazorat kabellaridagi shikastlanish- larni bartaraf qilishda
yoki ularni o‗zaytirishda, tolalarni birlashtirish germetik muftalar o‘rnatish bilan
yoki bu maqsad uchun muljallangan kutilar yordamida amalga oshiriladi. Ushbu
muftalar va kutilarni maxsus jurnalda xisobga olinishi yuritilishi kerak.
O‘rta xisobda bitta kabelning har 50m ga bittadan K$ta bo‗lmagan yuqorida
ko‗rsatilgan birikmalar to‘g‘ri kelishi kerak.
Polivinilxlorid va rezina kobikli kabellar, odatda epoksidli ulash muftalari
yordamida yoki qisqichlarning o‘tish qatorlarida ulanishlari kerak.
20. Agar izolyatsiyasi havo, yoruglik va moy ta‘siridan emiriladigan nazorat
kabellari kullanilgan bo‗lsa, kiskichlardan tugallash muftalarigacha bo‗lgan tola
uchastkalarida bu emirilishga tuskinlik qiluvchi kushimcha koplama qilinishi shart.
21. Avariyaviy va oshxlantiruvchi signalizatsiya qurilmalari doimo ishga tayyor
holatda bo‗lishi va davriy ravishda sinovdan o‗tkazib turilishi shart.
Asosiy e‘tiborni tezkor tokning mavjudligiga, ikkilamchi zanjirdagi avtomatik
uchirgichlar va saqlagichlarning ishga yaroqliligiga, shuningdek uchirgichlarning
bopщaruv zanjirlariga karatish kerak.
Iste‘molchilar elektr qurilmalarini texnik ekspluatatsiya qilish qoidalariga
Do'stlaringiz bilan baham: |