|
Глоссарий основных используемых терминов.
Коммуникации – набор средств и инструментов, позволяющий хранить,
обрабатывать, анализировать, консолидировать и передавать информацию
заинтересованным сторонам проекта, которые включают в себя средства
межличностных коммуникаций и информационные технологии.
Коммуникации проекта – это эффективный обмен информацией между
участниками проекта.
686
Управление коммуникациями проекта – раздел управления проектами,
включающий задачи и процедуры, необходимые для обеспечения
информационных потребностей участников проекта.
Структура коммуникации:
1) двух участников-коммуникантов, наделенных сознанием и владеющих
нормами некоторой семиотической системы, например, языка;
2) ситуацию (или ситуации), которую они стремятся осмыслить и понять;
3) тексты, выражающие смысл ситуации в языке или элементах данной
семиотической системы;
4) мотивы и цели, делающие тексты направленными, т.е. то, что побуждает
субъектов обращаться друг к другу;
5) процесс материальной передачи текстов.
Информационные технологии в проекте (Information Technologies in Project)
– совокупность процессов сбора, хранения, поиска, переработки, отображения и
передачи информации, используемых в проекте.
АСОСИЙ СОҲАЛАРДА РАҚАМЛИ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ЖОРИЙ
ЭТИШНИНГ ТЕНДЕНЦИЯЛАРИ ҲАМДА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДАН
САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ ПСИХОЛОГИЯСИ
Собитов О.Й. – Тошкент давлат
педагогика университети “Педагогика ва
психология” факультети талабаси
“Келажакнинг рақамли саноатини яратиш” - инсон капиталини
ривожлантириш
даражасини
ошириш
орқали
мамлакатни
рақамли
трансформациясини ишга туширишни, таълимда тезкор суръатларда рақамли
ўзгартиришни талаб қилади. Бугунги кун аудиториялари ўн йил аввалгиларидан
жуда катта фарқ қилади ва синф хоналари компьютерлар, iPad, планшетлар,
смарт-доскалар ва бошқа турдаги таълим технологиялари билан жиҳозланган.
Дунёнинг бошқа жойларида бўлгани каби Ўзбекистонда ҳам рақамли авлоднинг
етти экранли авлоди - телевизор, компьютер, планшет, таблет, фаблет, смартфон
ва смартсоатлари пайдо бўлди. Бундай зич рақамли муҳитга эга бўлиш ва у билан
доимий ўзаро муносабат натижасида бугунги кун талабаларининг фикрлаши ва
ахборотларга ишлов бериш жараёнлари олдинги фикр юритиш ва ахборот
жараёнларидан тубдан фарқ қилади. Рақамли авлод ота-оналаримиз ўрганган
услубда ўқитилиши мумкин эмас ва бўлмаслиги ҳам керак. Бу авлодни ўқитишда
қора доска ва оқ бўрдан фойдаланиш мумкин эмас. Қора доскани оқига ва бўрни
маркерга ўзгартириш ҳеч нарсани ўзгартирмайди, яъни замонавий талабаларни
билим олишга ва меҳнат бозорида муваффақиятга эришиш кўникмаларини
ривожлантиришга ундаш усули бўла олмайди.
Ҳозирги даврда ҳаётимиз “рақам”лашмоқда ҳар бир жараёнда
“рақам”лаштириш сиёсати асосида янги ва замонавий технологиялар кириб
келмоқда. Ҳудди шунинг учун ҳам давлат ва жамият тараққиётини янада
жадаллаштириш мақсадида Республикамиз раҳбарияти бир қанча муҳим
687
қарорларни қабул қилди. Масалан, Ўзбекистон Республикаси Президенти 2020
йил 25 январдаги 2020 йил учун энг муҳим устувор вазифалар ҳақидаги Олий
Мажлисга Мурожаатномасида ҳам мамлакатимизда рақамли иқтисоднинг
ривожланиши бўйича қуйидагиларни айтиб ўтди:
“Ҳозирги кунгача 7 мингдан
ортиқ соғлиқни сақлаш, мактабгача таълим муассасалари ва мактаблар юқори
тезликдаги Интернетга уланган бўлса, кейинги 2 йилда яна 12 мингта муассаса
тезкор Интернетга уланади. Бу вазифаларни кўзда тутган ҳолда, “Рақамли
Ўзбекистон – 2030” дастурини ишлаб чиқишни икки ой муддатда якунлаш
лозим.”
1
. Шунинг учун ҳам уни қандай ривожлантириш масалалари жамият ва
ҳалқ олдида кўндаланг бўлиб турибди.
Бугунги жараёнларда келажак авлод бўлган ёшларни замонавий
технологиялар орқали уларни салоҳиятини янада ошириш асосида
ёшларимизнинг вақтларидан унумли фойдаланиш кўпроқ билим олиш, китоб
мутолааси учун кўплаб қулайликлар мавжуд. Электрон китоблар дейсизми,
Электрон таълим платформалари хуллас ҳаётимиздаги асосий воситалар
замонавий технологиялар асосида бойиб бормоқда.
Аммо
мазкур
жараёнларда
аҳоли
айниқса
ёшларни
рақамли
технологиялардан самарали фойдаланиш кўникмаси шаклланишдаги турли
номутаносибликлар сабаб рақамли технологиялардан фойдаланиш кўрсаткичи
ижобий деб айтиш қийин. Биргина Халқ таълими тизимини оладиган бўлсак,
мактабларда рақамли технологияларни жорий этиш ишларини бир нечта
компонентга бўлиб таҳлил қиламиз. Биринчиси, мактабдаги АКТ хонаси, яъни
аввалги информатика хонасини замонавий компьютер технологиялари билан
жиҳозлаш. Республика бўйича 10 мингта мактабимиз бўлса, 16 мингга яқин
компьютер синфхонаси мавжуд. Шундан 60 фоизи, яъни 9 мингта компьютер
синфхонаси ҳозирги кун талабига жавоб беради, тахминан 135 минг дона
компьютер.
2
Бу дегани тўхтаб қолишимиз керак дегани эмас ёки қолган
мактабларда компьютер йўқ дегани ҳам эмас. Қолган мактабларда ҳам
компьютер бор, лекин замонавий деб айтолмаймиз. Ҳақиқатдан асосий Халқ
таълими вазирлигининг расмий саҳифасида эса 2019 йилнинг ўзида 61 миллион
194 минг 40 нафар ўқувчилар
3
таълим олишини инобатга олсак рақамлаштириш
сиёсати нақадар муҳим эканлигини кўрсатмоқда. Бу эса ўз навбатида асосий
қисмида мактабларда таълим олаётган қишлоқ ҳудудларидаги ёшлар учун
замонавий технологияларни тезроқ жорий этиш турли номутаносибликларни
олдини олишда кўмаклашади.
СОVID-19 коронавирус пандемияси бутун дунёга шуни англатдики ҳар бир
давлат ўз мамлакатининг истиқболи нуқтаи назаридан рақамли иқтисодиётга
ўтиши нақадар долзарб эканлигига ундади. Дарҳақиқат бирга пандемия даврида
кўплаб мамлакатлар қатори Электрон таълим платформалари оммалашиб
ёшларни мазкур платформалардан самарли фойдаланишмоқда.
1
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 25 январдаги 2020 йил учун энг муҳим устивор вазифалар
ҳақидаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси.
2
https://daryo.uz/k/2020/12/01/xalq-talimi-tizimida-raqamli-texnologiyalar-oqituvchidan-vazirgacha-barcha-bogin-
bitta-tizimda/
3
https://www.uzedu.uz/uz/statistika
688
Aмерика бехиоваризми ХIХ асрда сиртдан туриб, психика-онгни кузатиш
ва инсон психикасига таъсир эта олиш борасида психологик қонунлар чиқа
бошлаган. Психика объектив оламининг субъекти имкониси. Психика объектив
оламининг субъекти имкониси. Психика юксак даражада ташкил топган
материянинг хоссасидир. “Ташқи таъсир кучлари инсон психкасига таъсир
кўрсатмаслиги учун психологияда оддий (туғма) ва мураккаб (ҳосил қилинган)
рефлексларга асосланган ташқи реакцияларни ўрнатмоқ керак”
1
– деган эди
Россия психологи В.М.Бехтерев.
30 йилдан кейин интернет нефтдан муҳимроқ бўлади. Рақамли
технологиялар кўплаб муаммоларга ечим бўлади ва улар одамларни бахтлироқ
қилган ҳолда барқарор ривожланишга кўмак беради. Бундай фикрни Alibaba
Group асосчиси, хитойлик тадбиркор Жек Ма “Сколково”даги “Очиқ
инновациялар” форумида айтиб ўтди. Миллиардернинг фикрича, дунёни тўлиқ
электрон тижорат ва электрон иқтисодиёт кутмоқда: ишлаб чиқаришда янги иш
ўринлари ташкил этилмайди, сабаби ишлаб чиқариш билан сунъий онг
шуғулланади, истеъмолчиларга эса маҳсулот қаерда ишлаб чиқарилганининг
фарқи бўлмай қолади.
“Яқин орада маҳсулот Хитойда, АҚШда ёки яна бошқа
бирор жойда ишлаб чиқарилгани аҳамиятсиз бўлиб қолади. Ишлаб чиқариш
билан сунъий онг шуғулланади, одамлар эса бошқа нарсалар билан машғул
бўладилар”,
деб айтган Ма. Шу билан бирга Ма одамлар машиналар уларнинг
ўринларини эгаллаб олишидан хавотирланмасалар ҳам бўлишини айтди.
“Ҳа,
вақти келиб машиналар одамлар каби кўп бўлади. Бироқ одамлар одамлар бўлиб
қоладилар, чунки уларда қадриятлар мавжуд”
, деб айтди Ма.
“Фикримча, дунёга
“катта йигирматалик” эмас, “катта икки юзталик” керак бўлади”
, деб ўз
сўзини интиҳолади Ма.
2
Do'stlaringiz bilan baham: |
