Ichki kasallikiar

5 .1 2 . D O T S (J S S T tavsiya qilgan silga qarshi kurashish
strategiyasi) dasturi Ix^yicha davolash
S ilni a n iq la s h va d a v o la sh usullari o d a m z o d g a k o ‘p y illa rd a n
beri m a ’lu m . 100 y ild a n o r tiq d a v r ic h id a sil kasalligini q o ‘z g ‘a- 
t u v c h i m ik o b a k te r iy a la r n i m i k r o s k o p y o r d a m i d a a n iq la s h m u m ­
kin, silga q a rsh i s a m a r a li d o r i l a r d a n esa, 50 yilga y a q in v aq t ic h id a
fo y d a la n ily a p ti. S h u n g a q a r a m a s d a n , h a r yili 2 m illio n g a y a q in
o d a m sil tufayli d u n y o d a n k o ‘z y u m a d i. Silni a n iq la s h va d a v o -
la s h n in g sa m a ra li usullari b orligiga q a r a m a s d a n , b e m o r n i , ayniqsa, 
y u q u m li b e m o r l a r n i a n iq la s h va d a v o la s h tiz i m i n i n g y e ta r lic h a
y a x s h i t a s h k i l q i l i n m a g a n l i g i m u a m m o s i s a q l a n i b q o l m o q d a .
B ugungi k u n d a silga qarshi k u ra shishning D O T S n o m i b ilan m a ’lum
boMgan strategiya m avjud boMib, hozirgi v aq td a sam arali va iqtisodiy 
jih a td a n foydali d e b ta n olinib, J S S T h a m d a Sil va o ‘pka kasalliklariga 
q a rsh i k u ra s h is h ittifoqi t o m o n i d a n tavsiya qilingan. D O T S (ingliz. 
directly observed treatment, short-course) -
q isq a s t a n d a r t k im yoviy 
t e r a p iy a n in g keskin c h e k la n g a n va n a z o r a t ostiga o lin g a n d av o lash
strategiya si.
J S S T tavsiya q ilg a n silga q a r s h i k u ra s h is h strategiyasi tib b iy va 
m a ’m u r iy ta d b i r l a r m a jm u a s i boMib, a h o l i g a c h a y e tib b o ru v c h i 
silni a n iq la s h va d av o lash d a stu rin i ishlab ch iq ish h a m d a ishlatishga 
y o ‘n altirilg an . Bu strateg iy a in fe k siy a n in g ta rq a lis h in i o ld in i olish 
b ilan birga, k o ‘p h o lla rd a oMim h o la tla rin i k o 4p a y tira d ig a n va k atta 
xarajat ta la b q iladigan d o rig a c h id a m li silning rivojlanishining oldini 
o lad i.
S iln in g k im y o v iy tera p iy asi s ta n d a r t sx em ala ri J S S T va Sil va 
o ‘p k a kasalliklariga q a rsh i k u ra s h is h ittifoqi t o m o n i d a n tavsiya 
q ilin g a n . U l a r silni sa m a r a li d a v o la sh h a m d a d o rig a c h i d a m l i sil 
r iv o jla n ish in in g o ld in i o lish i m k o n in i b e r a d i. H a r b ir silga q arshi 
d o ri q is q a rtirilg a n belgi - h a r f b ilan b e lg ila n a d i, m asala n :
• Iz o n ia z id — 
H;
• R ifa m p its in -
R;
• P ir a z in a m it - Z ;
• E t a m b u to l — 
E;
• S tr e p to m its in -
S.
Sil b e m o r l a r i k i m y o v iy t e r a p i y a s i ikki b o s q i c h d a n ib o ra t: 
d a v o la s h n in g j a d a l b o s q ic h i va q u v v a tlo v c h i b o sq ic h .
Jadal bosqich -
d a v o la s h n in g 1- b o s q i c h i d a ( 2 — 3 o y) b e m o r
u n g a ta y in la n g a n d a v o la s h n in g rejim iga a so s a n 4 — 5 silga q arshi
141

---

d o rila rn i q a b u l qiladi va b u v a q td a Л/. 
Tuberculosisnm g
t e z n o b u d
boN ish i k u z a tila d i. N a t i j a d a , b e m o r y u q u m l i b o N m a y , d o r i g a
c h id a m lilik p a y d o b o N ish in in g old i o lin a d i. B e m o r ta y in la n g a n
d o rila rn in g h a m m a d o z a sin i q a b u l qilishi m u h i m d i r . B u n in g u c h u n
b e m o r d o rila rin i q a b u l qilishini b ev o sita n a z o r a t qilish kerak. J a d a l 
bosqich d a v o m id a b e m o r ixtisoslashgan sil kasalxonasida d avolanadi. 
B a ’z id a d a v o la s h n i a m b u l a t o r s h a r o itd a o ‘tk a z is h m u m k in .
Q uvvatlovchi bosqich -
silni d a v o la s h n in g 2 - b o s q ic h id a Oadal 
d a v o la s h b o s q ic h ig a n is b a ta n b u d a v r d a q a b u l q ilin a d ig a n d o rila r 
s o n i k a m a y a d i ) s h ik a s t l a n g a n o ‘c h o q n i z a r a r s iz la n tir is h u c h u n
M. Tuberculosisrimg
persist sh akllariga t a ’sir qilin a d i. Bu b o s q ic h d a
b e m o r a m b u l a t o r d a v o la n a d i. B e m o r o ‘zini y a x sh iro q his qilishi 
va b o s h q a h a r xil sab a b la rg a k o ‘ra, d a v o la sh u s tid a n t o l i q n a z o r a t 
oN k a zish qiyin b o ‘lib q o la d i. B o s q ic h d a k im y o v iy te ra p iy a kursini 
uzilish xavfi k o ‘payadi.