Ichki kasallikiar

Davolash.
Sil profilaktikasida rentgenologik tekshirishning alohida 
b ir tu ri — fluorogafiya k a tta a h a m i y a t kasb e ta d i. F lu o ro g ra fiy a
y o r d a m i d a siln in g d astlab k i b o s q ic h la r in i a n iq la b olish m u m k in .
12 y o s h d a n b o s h la b b a r c h a h a r yili flu o ro g rafiy a te k s h iru v id a n
o ‘tib tu rish i kerak.
S ilga q a r s h i d i s p a n s e r la r d a sil m ik o b a k t e r i y a s i n i ta s h q a r ig a
c h i q a r i b t u r a d i g a n b e m o r l a r g a y a q i n y u r g a n k i s h i la r u s t i d a n
k u z a tu v olib b o rilib , sogMom a h o li yalpi te k s h ir u v d a n o ‘tkazilib 
turiladi. B e m o r la m i shaxsiy gigiyena q o id alarig a , j u m l a d a n , a lo h id a
s o c h iq , id is h - t o v o q , t u f d o n d a n q a n d a y f o y d a la n is h g a o ‘rgatish 
m u m k i n .
Sil b ila n o g ‘rigan b e m o r y o ‘ta lg a n d a , a k s irg a n d a , o g ‘zini va 
b u r n in i d a s t r o ‘m o l b ila n y o p ish i z a ru r. B e m o r id ishla rini a lo h id a
s a q la sh va is h la tilg a n d a n k eyin h a r s a f a r 10 d a q i q a d a v o m i d a
q a y n a tib q o ‘yish kerak. Ic h kiyim va c h o y s h a b la m i q a y n a tib turilsa, 
m a q s a d g a m u v o fiq boMadi. B e m o r y o tg a n x o n a l a r hoM langan yoki 
5 % li x lo r a m in g a n a m l a n g a n latta b ila n yax sh ilab artilad i. Kasal 
b e m o r n i xo n asi ajratilib q o ‘yiladi, m u n t a z a m ra v ish d a x o n a g a to z a
h a v o kiritilib tu riladi. J a m o a t pro filak tik asi, y a ’ni m e h n a t k a s h -
l a rn in g m o d d i y a h v o lin i va m a d a n i y d ara ja sin i m u n t a z a m y ax sh i- 
lash, t u r m u s h va ish sh a r o itin i sogM om lashtirish, j i s m o n i y ta rb iy a
va s p o rtn i rivojlantirish lozim .
Silga q a rsh i m a x su s ta d b ir la r silga q a rsh i d is p a n s e r la r d a a m a lg a
o s h i r i l a d i . Sil b i l a n k a s a l l a n g a n k i s h i l a r n i a n i q l a s h , b u n d a y
b e m o rla rn i r o ‘yxatga olish va davolash: infeksiya o ‘c h o g ‘ini aniqlash 
va sil b ila n o g ‘riy o tg a n la r o ila la rin i m u n t a z a m k u z a tib b o rish ; 
a h o li o ‘rtasid a m a d a n i y - o q a r t u v ishlarini olib b o ris h , d is p a n s e r
h is o b id a tu r g a n b e m o r l a r n i n g m e h n a t s h a r o itla r in i, tu r m u s h id a g i
138

---

z a r u r a tla r in i o ‘rg a n ish va s h u j i h a t d a n n o q u l a y h o lla r n in g oldin i 
o lis h , b e m o r l a r g a s a n a t o r i y v a k u r o r t l a r d a d a v o l a n i s h u c h u n
y o ‘l l a n m a l a r b e r is h , sifatli o v q a t l a r p is h irila d ig a n m a x s u s o s h -
x o n a la r n i tashkil qilish va h.k. u la r n i n g vazifalariga kiradi.
Sil bilan o g ‘riyotgan b em o rla rg a m e h n a t rejimi oYnatilishi kerak. 
N o g i r o n b e m o r l a r a n c h a yengil ish lar va d av lat t o m o n i d a n y o r d a m
bilan t a ’m in la n a d ila r . Bu y o r d a m kasallik o q ib a tid a b e m o r m e h n a t
q o b iliy a tin i b u t u n l a y y o ‘q o ts a , ijtim o iy t a ’m i n o t t o m o n i d a n un g a 
ilgarigi ish h aq i y u z a s id a n 100 % n a f a q a t o i a s h d a n iborat.
X a s ta la rn in g o v q ati y u q o ri kaloriyali va yengil h a z m boMadigan 
boMishi k erak . B e m o r ra tsio n ig a y u q o ri sifatli o qsillar, ay n iq sa, 
h a y v o n oqsillari k o ‘p kiritiladi. YogMar, a s o s a n , o ‘z id a /4 va Z) 
v ita m in la rin i tu tu v c h i h a m d a o so n h a z m boMuvchi sariyog6 shaklida 
beriladi. S hu n in g d e k , ratsionga kuniga 25 g o ‘simlik moyi h a m kiritish 
tavsiya etiladi, c h u n k i u n in g ta rk ib id a yetarli m iq d o r d a t o ‘y in m a g a n
y o g ‘ k is lo ta la r i b o r . V i t a m i n v a k alsiy t u z l a r ig a b o y o v q a t l a r
buyuriladi. Yaxshi h a z m boMuvchi o v q a t m a n b a y i sut va su t m a h s u -
lotlaridir. 0 ‘pka sili bilan o g ‘riyotgan b e m o rla rn in g ovqatlari ratsioni 
ja r a y o n n in g o ‘zgarish darajasi va b o s h q a o rg a n la rd ag i o ‘zgarishlarga 
q a r a b tu ziladi.
Sil kasallarni d a v o la s h d a k lim a to te r a p iy a k a tta a h a m i y a tg a ega. 
Iq lim n i o ‘z g a r tir is h d a n , h a r b ir j o y n i n g o ‘ziga x o s m e te o r o lo g ik
s h a r o itla r id a n f o y d a la n g a n h o l d a ta b iiy o m illa r b ila n d a v o la n is h
tavsiya etilg an ; j u m l a d a n , o c h i q h a v o d a k o ‘p v aq t boMish, h a v o va 
q u y o s h v a n n a la r i, c h o ‘m ilis h yaxshi s a m a r a b eradi.