Ichki kasallikiar

10.9. Podagra
Y u n o n c h a
«podos»
— o y o q , 
«aura»
— tu tilg a n , y a 'n i « o yoq 
q o p q o n d a » m a ’n o s in i bildiradi. P o d a g r a s u r u n k a li kasallik b o ‘lib, 
o r g a n iz m d a s iy d ik -k islo ta a l m a s h in u v i buzilishi n a tija sid a kelib 
c h iq a d i. Bu k asallikda q o n z a r d o b id a siy d ik -k is lo ta m iq d o r i n in g
ortishi va siyd ik -k islo ta natriyli tu z la r i — u r a tla r n in g t o lq im a la rd a , 
b o ‘g ‘inold i t o ‘q i m a l a r i d a yig‘ilishi n atijasid a p a y d o b o ‘ladi.
P odagra 4 0 —55 yoshdagi o d a m la r d a u chraydi. P o d a g ra d a q o n d a
u ra t kislota m iq d o r i k o ‘ta rila d i va 5 — 18 m g % a tr o f id a o ‘zgarib 
t u r a d i — 
n o r m a d a 4 m g % g a c h a b o ‘ladi. Q o n d a u ra t kislota 
m i q d o r i n in g k o ‘payishi to N q in s im o n x a r a k te r d a boMadi. B u n d a y
b e m o r l a r d a u g lev o d , y o g 1, oqsil va asosiy a l m a s h i n u v , o d a t d a ,
buzilmaydi.
Etiologiyasida
irsiy - k o n s titu ts io n a l m oyillik, spirtli ic h im lik la r 
( s h a m p a n s k i y , p iv o ) , g o ' s h t va g o ‘sh t m a h s u l o t l a r i n i (lo v iy a ,
308

---

n o ‘xat, m o s h va b o s h q a dukkakli o ‘sim lik la m i k o ‘p iste’m o l qilish), 
k a m h a r a k a t q ilis h , k o ‘p o ‘tir is h , q o lr g ‘o s h i n d a n z a h a r l a n i s h ,
q an d li diabet, g ip o tire o z kabi o m illa r k atta o ‘rin egallaydi. A yollarda 
p o d a g r a kasalligi klim akterik d av rd a u chraydi.
Klinikasi.
Kasallik k a tta va kichik b o ‘g ‘in la rd a kuchli o g ‘riq bilan 
b o s h l a n a d i : b o s h b a r m o q n i n g kaft - f a la n g a b o ‘g ‘in i, t o v o n
b o bg ‘inlari, tizza va u m u r t q a p o g ‘a n a la rid a p a y d o b o i a d i .
O g ‘r iq la r v a q t-v a q ti b ila n , k o ‘p i n c h a k e c h a s i tu ta d i, b itta yoki 
b ir n e c h a b e g i n n i n g q izarishi va shishib chiqishi bilan o ‘tadi. T a n a
h a r o r a ti k o ‘ta rila d i ( 3 8 — 39°C). K asallik t e z - t e z va u z o q xuruj qilib 
tu r a d ig a n b o ‘lsa, shakli o lzgarib ketishi m u m k in . O g T i q xurujlariga 
q o r i n n i n g d a m b o l i s h i , ic h a k fu n k siy a sin in g buzilish i (q a b ziy at) 
h a m q o ‘shilishi m u m k in . Keyin o g lriq t o ‘xtaydi. Y ana qaytalanguncha 
b ir n e c h a k u n d a n 1— 2 y ilg a c h a m u d d a t o ‘tishi m u m k in .
K a sa llik k u c h a y i b b o r s a , x u r u j l a r t e z - t e z q a y t a l a n i b , u l a r
orasidagi m u d d a t q isq a ra b o ra d i va kasallik x ro n ik tu s oladi. B a ’z a n
k a s a llik o ‘t k i r x u r u j l a r s i z k e c h i b , b u n d a b o ‘g ‘i n l a r s h a k l i va 
fu nksiyasi b u z ila d i, h a t t o b e m o r o g ‘riy o tg a n b o ‘g binini q im ir la ta
o l m a y q o la d i. P o d a g r a n in g o ‘tk ir x u rujlari, a y n iq sa , x ro n ik shaklga 
o ‘tib k e tish in in g o ld in i olish u c h u n o ‘z v a q tid a sh ifo k o rg a m u ro ja a t 
qilishi kerak.
L aboratoriya tahlili.
Q o n t a r k i b i d a s iy d ik k i s l o t a n i n g
0
‘r- 
t a c h a m i q d o r i n o r m a d a 0 ,3 m m o l / l . g a t e n g , p o d a g r a d a esa 
0,84 ± 0 ,9 6 m m o l/l.g a c h a ko‘tarilishi m u m k in . Podagra xuruji paytida 
q o n n i n g u m u m i y a n a liz id a e r itr o ts itla r n in g c h o ‘kish tezligi soatiga 
2 5 —40 m m / s o a t g a y e ta d i, le y k o ts itla rn in g k o ‘pay ish i, S -re a k tiv
o q s iln in g m u s b a t d a ra ja si v a y allig‘l a n is h in in g o ‘tk ir d ara ja sin i 
k o ‘rs a tu v c h i re a k siy a la r kuza tilad i. Z im n its k iy s in a m a s i b u y ra k - 
la rn in g k o n s e n tra ts iy a la s h la y o q a tin i a n iq la s h m a q s a d id a o ‘tkazib
k o ‘riladi, siydik ko n sen tra tsiy a sin in g pasayishi b e m o r d a klinik k o ‘ri- 
nish siz k e c h a y o tg a n interstitsial n efrit va n e fro s k le ro z k e c h a y o t-
g a n i d a n d a lo la t b e rad i.
R e n tg e n o g r a f iy a d a b o ‘g ‘in o r a lig ‘in in g k ich ra y ish i, su y a k la rd a
y u m a l o q shakldagi n u q s o n , su y a k va t o g ‘ay q is m in in g destruksiyasi 
boNishi m u m k in .
Davolash.
Y engil j i s m o n i y m e h n a t b ila n s h u g ‘u llan ish tavsiya 
etilad i. S p o r t b ila n s h u g ‘u lla n ish , d o im iy g im n a s tik a , p iy o d a sayr 
e tis h la r o r g a n i z m d a siy d ik -k is lo ta ajra lish in i k u c h a y tir ib , p o d a g r a
k a s a llig in in g o l d i n i o la d i. K a sa llik b i r d a n x u ru j q ilg a n p a y t d a
309

---

q ilin a d ig a n d a v o - b e m o r n i o ‘rn ig a y o tq iz ib q o ‘yib, y a r im o c h
h o l a t d a s a q l a y d i g a n , a s o s a n , su tli o v q a t l a r d a n i b o r a t p a r h e z
b u y u ris h , k o ‘p su y u q lik berilishidir.
P u r i n m o d d a l a r g a b o y m a s a l l i q l a r (j»gar, m i y a , b u y r a k ,
q o v u rilg a n g o ‘s h t, b aliq , is m a lo q , sh o v u l, re d isk a , n o ‘x a t), y o g ‘- 
lar, q a n d li m o d d a l a r c h e k la n i b q o ‘y ila d ig a n p a r h e z b u y u r is h d a n
iborat.
D o ri vositalari sifatida e t a m i d , a llo p u r in o l, sin x o fe n , u r o d a n ,
i n d o m e t a t s i n , k o r tiz o n q o ‘llaniladi.
Fizioterapevtik davo m uo/ajalahdan
s h ik a s tla n g a n b o ‘g ‘in larg a 
e l e k t r o f o r e z , U V C h , U F - n u r l a n t i r i s h , u l t r a t o v u s h l i t e r a p i y a ,
re n tg e n n u r bilan d a volash, in d u k to te ra p iy a , balchiqli a p p lik atsiy a, 
p a r a f m li a p p lik a ts iy a , ra d o n li,
s o d a li, s e r o v o d o r o d l i v a n n a l a r
q o ‘llanishi m u m k in .