Biologiya (2) — копия cdr

VINTLI BIRIKMALAR
Vint - bir uchida boshli silindrsimon tayoq va ikkinchisida rezba. Vintlar paychalarga 
bo’linadi (qismlarga ajraladigan ulanish uchun) va o’rnatish (qismlarni o’zaro mustahka
-
mlash uchun). Vint bilan bog’lovchi va shipilkali ulanishlardan farqli o’laroq, gayka ishla-
tilmaydi. Vintning boshning shakliga ko’ra, vintlar silindrsimon boshli vintlardek bo’linadi 
(5.19, a), yarim aylana boshli (5.19, b), tayanch boshli (5,19, s) va boshqalar.
5.19-shakl
5.20-shakl turli ko’rinish va ulanishining misollarini ko’rsatadi. Bog’langan qismlardan 
biri teshik ochadi. vintni boshi va sterjeni, qolgan qismi esa vintni ko’rinish uchun burama 
teshik.
5.20-shakl

---

75
Muhandislik va kompyuter grafikasi
Vintlarning kallagida otvertka kiritish uchun o‘yiq (shlitsa) bo‘ladi. Bu o‘yiq ustidan 
ko‘rinishda shartli ravishda 45º burchak ostida tutash chiziq bilan tasvirlanadi.
Vint sterjenning uzunligi biriktiriluvchi detallarning qalinligi, burab kirgizilish uzun
-
ligi va shaybaning qalinligi yig‘indilariga teng bo‘ladi. Burab kirgizilish uzunligi shpilkadan 
0,5 d qiymatga uzunroq bo‘ladi, chunki rezbaning ohiri ikkinchi biriktiriluvchi detalning 
yuzasidan yuqoriroq turishi kerak. 
Vintlarning belgisi vint so‘zidan, rezbaning turi va tashqi diametridan, vintning 
uzunligi va standart nomeridan iborat bo‘ladi. Birikmalarda yog‘och detallar ishlatiladigan 
bo‘lsa, vint o‘rnida kallagi turli shaklda bo‘lgan shuruplar ishlatiladi.
Vintli birikmalar vint, shayba va birikuvchi detallar ishtirokida bajariladi. Vintli birik
-
malarda, shpilkali birikmalardagidek, vint birinchi detalning teshigidan o’tkazilib, rezba-
li qismi bilan ikkinchi detalning rezbali o‘yig‘iga burab mahkamlanadi. Detallarning vintli 
birikmalari boltli va shpilkali birikmalardagidek nisbiy o‘lchamlarda chiziladi va quyidagi 
asosiy o‘lchamlar qo‘yiladi: vint rezbasi va vint rezbasining uzunliklari.
Vintli birikmalarda vint rezbasi o‘qidagi rezbaga to‘la burab kirgizilmaydi. Detallarni 
shurup bilan mahkamlash chizmasi vintli birikmalardagidek bajariladi. Shuruplar rezbasi-
ning profili o‘tkir burchakli bo‘lib, qadami bir muncha katta bo‘ladi.
Yig’ma chizmalarda vintli birikmalar soddalashtirilib yoki shartli ravishda chiziladi.