Biologiya (2) — копия cdr

BO‘LTLI BIRIKMA
Bolt bir xil materialdan tayyorlangan ikki geometrik jismdan iborat bo’lib biri – uchi 
rezbali silindrik sterjen, ikkinchisi turli prizma shaklidagi kallakka ega. Bolt chizmasi o’z 
ichiga bolt, shayba va gaykani (5.10-shakl,) oladi.
Bolt bitta uchida boshli silindrsimon tayoq va ikkinchisida rezba.
5.10-shakl
Bosh olti burchak shakli va o’lchamida, shuningdek, ishlab chiqarishning aniqligi bilan 
bir-biridan farq qiluvchi o’lcham turlarining ko’pligi mavjud.
5.2-jadvalda olti burchakli murvat uchun asosiy dizayn parametrlari keltirilgan.
Olti burchakli murvat uchun asosiy dizayn parametrlari
Olti yoqli kallakcha ega bo‘lgan boltlarning 7798-70 DS bo‘yicha o‘lchamlari
kichik
katta
Metrik rezbaning 
nominal 
diametri, d
10
12
16
20
24
30
Rezba 
qadami, r
1,5
1,75
2
2,5
3,0
3,5
1,25
1,5
2
Kalit tushayotgan joy 
o‘lchami
17
19
24
30
36
46
Kallak balandligi,N
7
8
10
13
15
19
Bolt kallagining dia-
metri,D
18.7
20.9
26.5
33.3
39.6
50.9

---

67
Muhandislik va kompyuter grafikasi
Kvadrat boshli bolt asosan yog’ochdan tayyorlangan mahsulotlarni birlashtirishda 
qo’llaniladi, ular biriktirish vaqtida boshni yopishtirishni talab qilmaydi.
Bundan tashqari, yarim dumaloq, konusning, silindrsimon va boshning boshqa shakl-
lariga ega bo’lgan maxsus murvatlar ishlab chiqariladi.
Boltni belgilaganda versiya ko’rsatiladi (1-ko’rinish ko’rsatilmagan), diametri diame
-
tri, rezba uzunligi, quvvat sinfi va rezbaning ishlab chiqarilgan standart raqami. O’quv 
mashg’ulotlarida rezbaning soddalashtirilgan belgilari bilan cheklanadi. Masalan: Bolt M 
24 x 70 O’zDSt 2.311:2003. 
Bolt asosiy o’qqa nisbattan parallel ravishda chiziladi.
Shakl 5.11 da Boltning ikkita proeksiyalari chizilganiga misol ko’rsatiladi.
5.11-shakl
Boltning o’lchamlari quyidagi parametrlar bo’yicha aniqlanadi: d1 = 0.85d; A0 = 2c1 + 
6; C = 0.15d; h = 0.7d; D = 2d; R = 1.5d; D1 = 0.9S; r = 1 ... 3 mm; r1 qurilishi bilan.