Samarqand iqtisodiyot va servis instituti


Fuqaro muhofazasi kuchlari ixtiyoridagi radiasion razvedka



Download 1,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/70
Sana20.06.2021
Hajmi1,95 Mb.
#71385
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   70
Bog'liq
favqulodda vaziyatlarda fuqaro muhofazasi-1

Fuqaro muhofazasi kuchlari ixtiyoridagi radiasion razvedka 
va dozimetrik asboblari 
Hozirgi   vaqtdagi   radiasiya   nazorat   priborlaridan,   maxsus   nazorat 
sistemalari   va   vositalar   majmualaridan   tuzilganki,   ularning   samarali 
foydalanishi   berilgan   talofatni   kamaytiradi   va   xavfsizlikni   ta’minlaydi. 
Ularning turlanishi rasm-2.4 da keltirilgan. Yadro   portlashi,   ma’lumki, 
zarba   to’lqini,   yorug’lik   nurlanishi   va   singib   boruvchi   radiasiyadan 
tashqari   ko’p   miqdordagi   radioaktiv   moddalarni   paydo   bo’lishi   bilan 
kechadi.
Radoaktiv  zaharlanish   radiaktiv     moddalarni  yadro   portlashi   sodir 
bo’lgandan   keyin   tushishi   natijasida   paydo   bo’ladi.   Radioaktiv 
55


moddalarning nurlanishi 3 xil bo’ladi: gamma, betta, alfa. Eng katta kirib 
borish   xususiyatiga   gamma-nurlar   (ular   havoda   bir   necha   yuz   metr 
masofani   o’tadi),   kichik   kirib   borish   xususiyatiga   betta-zarrachalar   (bir 
necha metr) va juda oz kirib borish xususiyatiga alfa-zarrachalar (bir necha 
santimetr)  ega.   Shuning   uchun   hududni   radioaktiv   zararlanishida   inson 
uchun asosiy xavfni gamma va betta nurlar tashkil etadi. Gamma-nurlar 
sutka,   hafta   va   ba’zan   oylar   davomida   ta’sir   etishi   mumkin.   Gamma 
nurlarni   inson   organizmiga   ta’siri   organizm   hujayralarini   ionizasiya 
qilinishi   va   uning   hayot   faoliyatini   buzilishiga   bog’liq.   Alfa   va   betta 
nurlarni ionizasiya qilish qobiliyati gamma nurlarni ionizasiya qobiliyatiga 
nisbatan 100 marta kuchli. Ustki kiyim va shaxsiy himoya vositalari beta 
nurlarni   ancha   pasaytirsa   alfa   nurlarni   esa   butunlay   tutib   qoladi.   Alfa 
nurlar   yuqori   ionizasiya   xususiyatiga   ega   bo’lganligi   sababli   xavfli 
hisoblanadi.
Radiasion zararlanish qo’yidagi xususiyatlarga ega:
1) 
katta zararlanish maydoni (ming, o’n ming km
2
);
2) 
zararlanish  ta’sirini   uzoq   vaqt   davomida   saqlanishi   (kunlar, 
haftalar, va ba’zan oylar);
3) 
rang, xid va boshqa tashqi belgilarga ega bo’lmagan radioaktiv 
moddalarni aniqlash juda qiyin.
Ionizasiya qiluvchi nurlarni aniqlashda va o’lchashda fotografiya, 
ssintilyasiya, ximik va ionizasion uslublar qo’llaniladi.
56


Rasm-2.4. Radiasii nazorat priborlari, sistema va vositalari turlanishi.

Download 1,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish