O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

O rq a m iya.
O rq a m iy a ikkita as o siy
vazifani: re fle k to r vazifa
va 
o 'tk a zu v c h i y o ' l v a zifa sin i
b ajaradi. O rq a m iy a g a teri y u z a sid a g i 
e k s t e r o r e s e p t o r l a r d a n , t a n a b ila n q o ‘ l - o y o q n in g p r o p r io r e s e p to r -
la ridan va v is s e r o re s e p to rla rid a n im p u lsla r k elib tu radi (ad a sh g an
n er v la r orqali m a rk a z iy nerv sis te m a sig a kelu v ch i v iss e ro re se p tiv
im p u lsla r b u n d an m u sta sn o ). O rqa m iy a barc ha sk e let m u sk u llarin i 
innervatsiyalaydi, b o sh m iya nervla ridan in n e rv a tsiy a la n ad ig a n bosh 
m u s k u l l a r i g i n a b u n d a n m u s t a s n o . O r q a m iy a g a v d a d a g i b a r c h a
m u r a k k a b h a r a k a t r e a k s iy a l a r in i y u z a g a c h i q a r i s h d a q a tn a s h a d i. 
U larda n k o 'p la r i o r q a m iy a n in g reflektor v az ifani b ajarish natijasi 
b o ‘lishi m u m k in , b o s h q a rea ksiyalar esa m a rk a z iy nerv sistem asining 
yuqoriroqdagi bo'lim lari yuzaga chiqaradigan reflekslar natijasida kelib 
c h i q a d i. B u h o ld a o rq a m i y a f a q a t i m p u l s la r n i o 't k a z u v c h i y o ‘ l 
h is o b la n a d i.
R e s e p t o r l a r d a n o r q a m i y a g a k e l u v c h i a x b o r o t o r q a m i y a n i n g
o r q a va y o n q is m l a r i d a g i k o ' p g i n a o ' t k a z u v c h i y o ' l l a r o rq a li m iy a
o ' z a n i n i n g m a r k a z l a r i g a o ' t a d i v a m i y a c h a h a m d a k a t t a y a r im
s h a r l a r p o ‘s t l o g ‘ ig a y e t i b b o r a d i . M a r k a z i y n e r v s i s t e m a s i n i n g
y u q o r i r o q d a g i b o ' l i m l a r i d a n o r q a m i y a g a e s a i m p u l s l a r o l d in g i 
v a y o n u s t u n l a r n i n g o ' t k a z u v c h i y o ' l l a r i o r q a l i k e l a d i : bu 
im p u l s l a r o r q a m i y a o r a li q v a m o to r n e y r o n la r i n i q o ‘z g ‘a ta d i yoki 
t o r m o z l a y d i , n a t i j a d a s k e l e t m u s k u l l a r i v a i c h k i a ’z o l a r n i n g
f a o l i y a t i o ' z g a r a d i .