O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

strixn ik
u za tish u su lin i
t a d b iq e t g a n . K a tta y a r im s h a r l a r p o ’s t l o g ’in in g
m u a y y a n bir q is m i z a h a r l a n g a n d a yoki s tr ix n in e r it m a s i k o ’ruv 
d o ’m b o q la r in in g turli q is m la rig a k ir itilganda m iy a n in g strixninda n 
z a h a rla n g a n q is m la r ig a im p u ls y u b o r a d ig a n teri b o ’la klarida n tagtil 
se zgirlik oshadi.
90

---

S o 'n g g i yilla rd a m a rk a z iy nerv tiz im ig a turli m o d d a la rn i kiritish 
u c h u n
e le k tr o fo r e z m ik r o in 'e k siy a si
d e g a n usul q o ' l l a n i l m o q d a .
Tekshiriladiga n nerv m a rk a z ig a shu m a q sad d a te k sh irila d ig an eritma 
to 'ld irilg a n j u d a ingichka m ikropipe tka kiritiladi. P ip e tk a te s h ig i ju d a
to r b o 'lg a n i uchun y u z a tortish kuchlari e r itm a n in g q a y tib ch iqishiga 
t o ' s q i n l i k q ila d i; s h u s a b a b li m o d d a n i t o ' q i m a g a k ir itish u ch u n
e l e k tr o f o re z usuli q o ‘l l a n i l a d i . M ik r o p ip e tk a n i n g k e n g r o q ta shqi 
uch ig a bir ele k tro d kiritiladi, p ip e tk a n in g ik kin chi uchi esa gavda 
y u z a s ig a taqaladi. K uchsiz o 'z g a r m a s tokni e l e k tro d la rd a n o ‘tkazib, 
pipe tkaga to 'ld ir ilg a n m o d d a eritm asi to 'q i m a g a qiritiladi. Bu m o d d a 
kation bo'Isa, m ikropipetkadagi elektrod a nodga ula ngan taqdirdagin a 
u ( m o d d a e r i t m a s i ) t o ' q i m a g a k i r a d i . M o d d a a n i o n b o ' l s a ,
m ikropipetka ichidagi elektrod katodga ulangan taqdirdagin a u (m odda 
eritmasi) to 'q im a g a kiradi.
S tereo ta k sis texnikasi.
Elektrodlar, m ik ro p ip e tk alar, m iniatyura 
holidagi te rm o p arala r va bosh m ik roasboblarni ichkarid a yotgan miya 
strukturalariga aniq kiritish uchun stereotaksis texnikasi tadbiq etiladi. 
U n e y ro fiz io lo g ik ta d q iq o tla rn in g im koniyatlarini a n c h a kenga ytirib 
y u b o rad i.
S t e r e o t a k s i s u s u li b o s h m i y a d a g i tu rli t a r k i b i y q i s m l a r n i n g
k a l l a d a g i m u a y y a n q i s m l a r g a n i s b a t a n j o y l a s h u v i n i b a t a f s i l
a n a t o m i k t e k r i s h i s h g a a s o s l a n a d i . M iy a t a r k i b i y q i s m l a r i n i n g
j o y l a s h i s h i u c h k o o r d i n a t a l i m a x s u s s is t e m a d a i f o d a l a n a d i , shu 
s is te m a d a n f o y d a la n ib , a y r im nerv m a r k a z l a r i n i n g f a z o d a g i o 'rn i 
a n i q l a n a d i . U s u l n i n g n o m i g r e k c h a s t e r e o s ( h a j m l i ) v a t a k s i s
( jo yla shuv) s o 'z la r id a n olingan. Usulni a n a to m D .M .Z e rn o v birinchi 
m a rta 1889 y ild a y o q ta k l i f etg an , s o ' n g r a uni n e y r o x ir u r g V.X orsley 
v a in je n e r R .K la rk , u la rd a n k eyin esa S. R e n so n m u k a m m a l ishlab 
c h iq q a n .