O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

1
J
ьд
—
9 2 -ra sm . Shartli torm ozlanish
jarayonining joylashishi. 
^ 
j
1-s h a rtli q o ‘z g ‘a lu v c h in in g
 
 
2
p o 's tlo q d a g i m arkazi; 
'Щ Г
2 - v a q tin c h a lik b o g ‘lanish;
3 -s h a r ts iz q o ‘z g ‘a lu v c h in in g
p o 's tlo q d a g i m arkazi;
 
^
J ~ \
4 -b io lo g ik s a lb iy reaksiya. 
'
 
(
J
 
 
(
J
V aqtinchalik b o g ‘lanishning hosil b o 'lish i p o 'stlo q n in g q o 'z g 'a lu v c h i 
va to rm o z lan u v c h i n eyronlarning faoliyati tufayli am alga oshadi. S hartli 
t o r m o z l a n i s h j a r a y o n i d a h a m p o 's t l o q n i n g q o 'z g 'a l u v c h i v a
to r m o z la n u v c h i n e y r o n la r i is h tir o k e t a d i. S h a r tli to r m o z la n is h
riv o jla n ay o tg a n v aq td a q o 'z g 'a lis h bilan ja v o b b eru v c h i neyro n larn in g
faolligi susayishi, torm ozlanishi bilan ja v o b b eruvchi nerv hujayralarining 
faoliyati o rtg an lig i aniqlangan.
S hu n d ay q ilib shartli to rm ozlanish ja ra y o n i faol ja ra y o n hisoblanib, 
uni am alg a o sh irish d a p o 'stlo q neyronlarining faoliyati tegishli m aqsadni 
amalga 
o s h iris h g a y o 'n a ltira d i.
Ichki to rm o z lan ish n i o 'rg a n ish g a y o 'n a ltirilg a n ishlar k o 'p b o 'lish ig a
qaramay, uningm exanizm ini tushuntirishda ju d a k o 'p m u am m o lar mavjud.
O liy n e r v f a o liy a ti tip l a r i. N erv ja ra y o n la rin in g (q u z g 'a lis h va 
to rm o z lan ish ) kuchi, m uvozanati va h ara k atc h an lig i shaxsning oliy nerv 
fao liy ati tip la r g a b o 'lin is h ig a asos b o 'lg a n . O liy n erv fao liy ati tipi 
organizm va m u h it m unosabatini aks e ttiru v ch i nerv tizim in in g tu g 'm a
va o rttirilgan h ossalari m ajm uidir.
I.P .P avlov nerv ja ra y o n la ri h o ssa larig a q ara b h ay v o n lam i m a ’lum 
g u ru h larg a b o 'lg a n va bu b o 'lis h G ip p o k rat to m o n id an k a s h f qilingan 
odam lam in g o liy nerv faoliyati tiplari (tem p eram e n tla ri) g a m os keladi.
444

---

N erv ja ra y o n la ri k u ch ig a q arab 
kuchli