R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

leksem alari
b ila n bir to m o n d a n , m orfologik shakl va so 'z yasovchi q o ‘sh im ch a
b ila n ik k in ch i tom ondan 
birikuv hosil qiladi. 
Bu voq elan ish
le k se m a d a im koniyat sifatida mavjud. A ytilgan birlik bilan yuz
b ergan aloqa leksem a m oh iyatid a im koniyat sifatida yashirin.
S o ‘z lo v c h i nutq jarayonida zarur b o ig a n birlikni o ‘xshash va
fa rq li belgilari asosida paradigm adaa tanlab, sintagm atik im koniyati
d o ira sid a nutqda tu rli-tu m a n kom binatsiya hosil qiladi. N u tq d a
le k se m a n in g m ohiyati h ech q ach on t o i a - t o ‘kis voqelanm aganligi
k a b i sin tagm atik im k on iyatn in g ham
faqat zaruri voqelikka
a y la n a d i. Z éro , dialektika uqtiiganidek, m ohiyat bir hodisada bus-
b u tu n yuzaga ch iq m ayd i, im koniyat t o i a voqelanm aydi. N u tq iy
v o q e la n ish u n in g bir zarrasi, xolos.
L eksem a s o ‘zdan boyroq va kengroq. Biroq s o ‘z nutqda turli
« b e g o n a » — bevosita leksem aga aloqador b o ig a n liso n iy va
a lo q a d o r b o im a g a n
kontekstual hodisalar bilan «boyitilgan»,
n u tq d a voqelanish uchun shakllantirilgan b o ia d i. L eksem aning
« b o y » lig i 
« o ‘ziniki»dir. 
S o ‘z 
esa, 
aytilganidek, 
o ‘z 
asosidagi
le k se m a g a tegish li b o im a g a n b oshqa n o lu g ‘aviy om illar — fon etik ,
m o r fo lo g ik , sintaktik uslubiy m ohiyatlar ham da n o liso n iy hodisa
zarralarini biriktirib, o ‘ziga tegishli b o im a g a n hodisalar hisobiga
« b o y iy d i» .
A ytilganlar asosida leksem a va so ‘zga shunday ta’rif berish
m u m k in . 
Leksema — ma ’lum bir til ja m iy a ti a ’zolari ongida tayyor,