R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

leksem a bilan o ‘x sh a sh lik qatori (paradigm alar) hosil qilgan h o ld a
mavjud b o ia d i. M a sa la n , 
[ o ‘g ‘H\
lek sem a si bir tom on d an
[o ta ],
[ona]
leksemalari b ila n , ikkinchi to m o n d a n
[qiz\
leksem asi b ila n
paradigma 
hosil 
qilib 
yashaydi. 
Paradigm adagi bir a ’z o n in g
m oh iyati unga p arad igm ad osh b o sh q a a ’zo n in g m ohiyatiga q iy o s a n
olinadi, unga m u n o sa b a td a b o ia d i. M asalan, 
[aka]
[uka],__[.__singil_]_,__[opa]'> le k se m a si
[uka],
[.
singil
] , 
[opa]
lek sem alari b ila n paradigm a hosil qilar e k a n ,
bunda ularning u m u m iy belgisi bu leksem alarni bir p arad igm aga
solsa, farqli belgilari m u sta q illik la rin i ta ’m inlaydi. Lisoniy b irlik lar
orasidagi bunday b ir-b irig a ishora q ilib , eslatib turuvchi b elg ila r,
89

---

m u n o sa b a tla r 
assotsiativ 
m unosabat 
ham
deyiladi. 
[aka]
le k se m a sin in g m oh iyati 
[uka]
leksem asining m ohiyatiga qiyosan
b e lg ila n a d i. 
Q iyos 
esa 
eslatish, 
eslash, 
y o n m a -y o n
qo'yish
m u n osab atid ir.
L eksem alar m ohiyatida sintagmatik m unosabat ham m ujassam .
M a sa la n , 
[daftar]
lek sem asi nutqda 
[yirtmoq
] , |
yozm oq]