Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Nazorat uchun savollar 
 
1.
Marketing tushunchasining mohiyati nimaga yo‘naltirilgan? 
2.
AQShlik 
marketolog 
professor 
Filipp 
Kotler 
marketinggaqanday tarif bergan? 
3.
Marketing 
konsepsiyalari 
va 
uning 
evolyutsiyasi 
haqidatushuntiring. 
4.
Marketing kompleksi, deganda nimani tushunasiz? 

---

34 
II bob. MARKETING TAMOYILLARI, VAZIFALARI, 
FUNKSIYALARI VA TURLARI 
 
2.1.
 
Marketing tamoyillari 
 
Marketing tamoyillari – 
bu marketing asosining tub mohiyatini 
ochuvchi asosiy holatlar, talablar majmuasidir. Marketing mohiyatidan kelib 
chiqqan holda, quyidagi tamoyillar marketing faoliyatida asosiy hisoblanadi. 
1.
«Iste’molchi - shoh». 
2.
«lshlab chiqarilgan mahsulotni sotish emas, sotiladigan mah- 
sulotlarni ishlab chiqarish». 
3.
«Mahsulot yaratish bilan uning iste’molchisini ham yaratish ke- 
rak». 
4.
«Tovar bozorlariga differensiyalashgan holda yondashish kerak». 
5.
«Korxona iste’molchining talabini qondirish bilangina o‘z foy-dasi 
va obro‘siga ham ega bo‘lishi kerak». 
Tamoyillarga yondashuvlar quyidagilardan iborat: 

Iste’molchiga kerak narsani ishlab chiqarish. 

Bozorga tovar va xizmatlar bilan emas, balki iste’molchilar 
muammolarini hal qiluvchi vositalar bilan chiqish. 

Tovar ishlab chiqarishni iste’molchilarni va talabni o‘rgangan- dan 
so‘ng yo‘lga qo‘yish. 

Firmaning ishlab chiqarish – eksport faoliyatini yo‘lga qo‘yishni 
jadallashtirish. 

Qo‘yilgan maqsadlarga erishish uchun maqsadli dasturli va kompleks 
yondashuvdan foydalanish. 

Mahsulotning bozor talablariga moslashishi uchun taktika va 
strategiyani kerakli vaqtda qo‘llash, tovarning iste’molchiga 
yetib 
kelgunigacha bo‘lgan jarayonda marketingni samarali qo‘llash. 

Korxona faoliyatini uzoq muddatli samarali kommunikatsiya bilan 
ta’minlash orqali tovarning bozordagi mavqeyini mustahkamlash. 

Tovar hayotiylik davrining har bir bosqichida ishlab chiqarish-ning 
ijtimoiy va iqtisodiy omillarini inobatga olish. 

Korxonalar rejasini bozorga asoslangan holda ishlab chiqish. 

Tarmoqlararo 
integratsiyani 
yo‘lga qo‘yish orqali talab vataklifni 

Firmaning raqobatbardoshlik ustunliklari va imijini kuchaytirish 
uchun faol harakat qilish. 
Shunday qilib, marketing tamoyillari – marketingning ma’no- mohiyatiga 
asosiy talablarini belgilovchi qoidalardir. Marketingning o‘ziga xos quyidagi 

---

35 
asosiy prinsiplari mavjud.