Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

7.
 
Bozorda 
muvaffaqiyat 
qozonishni 
ta’minlovchi 
marketing 
prinsiplaridan biri - 
firmaning hamma xodimlari uchun marketingga xos 
fikr-mulohazalarning zarurligidir
. Firma rahbariyati shunday tashkiliy 
madaniyatni shakllantirishi kerakki, unga ko‘ra firmaning hamma ishchilari 
o‘zaro kelishgan holda mehnat qilishlari, kompaniyaga nisbatan rivojlangan 
vatanparvarilk tuyg‘usiga ega bo‘lishlari, jamiyatning muhim muammolarini 
yechishdagi uning rolidan faxrlanishlari, mijozlarni hurmat qilishlari zarur. 
Ayrim kompaniyalarning o‘z xodimlariga nisbatan quyidagi murojaatlari 
mavjud: “Iste’molchi – qirol, shoh, biz, tovar ishlab chiqaruvchilar esa 
ishonchli tobelarmiz. Unut- mang, mijozlar sizga ish haqi to‘laydi. Tovar xarid 
qilgan ellikta iste’molchiga bitta shikoyat qiluvchi mijoz to‘g‘ri keladi”. 
Marketing prinsiplari
: 
1.
Bozor konyunkturasi, talab dinamikasi holatini hamda iste’mol 
qarorini qabul qilish hisobi (bozorga kirish). 
2.
Bozor talablariga maksimal darajada ishlab chiqarishni tashkiletish 
uchun sharoit yaratish (bozorga moslashish). 
3.
Iste’molchilarga aynan shu tovarlarni sotib oldirish maqsadidaularga 
ta’sir o‘tkazish (bozorga, iste’molchilarga ta’sir o‘tkazish). 
2.2.
 
Marketing funksiyalari va faoliyati mazmuni 
 
Marketingning maqsadi firma maqsadiga erishish uchun vosita 
hisoblanadi. Marketingning asosiy maqsadi - ayirboshlash jarayonini 
muntazam shakllantirish va rivojlantirishdan iborat, bu o‘z navbatida uning 
ishtirokchilariga o‘zaro manfaat keltiradi. 
Marketing maqsadlari ma’lum iyerarxik ketma-ketlikda amalga oshirilib, 
iqtisodiy va psixografik maqsadlarni ham o‘z ichiga oladi.Birinchi maqsadlar 
guruhi to‘g‘ridan to‘g‘ri korxona foydasi, rentabel- ligi ko‘rsatkichlarining 
yuqori bo‘lishiga olib keladi. 

Professor E.P. Golubkov marketing faoliyatining quyidagi maqsadlar 

---

37 
strukturasini taklif etgan: 

Samarali marketing siyosatini yuritish orqali kompaniya maq- 
sadlariga erishish. 

Alohida bozorlar va tovarlar guruhiga yo‘naltirilgan maqsadlar. 

Marketing kompleksining alohida elementlariga yo‘naltirilgan 
maqsadlar, narx, sotishni tashkil qilish, iste’molchiga samarali yo‘llar bilan 
yetkazib berish. 
Keng ma’noda marketing maqsadi talab va taklifni tartibga solish uchun 
zarur bo‘lgan barcha tadbirlarni amalga oshirish, ya’ni yangi g‘oyalarni tovar 
yaratishga tatbiq etish, ishlab chiqarish, samarali tarqa- tish kanallarini 
minimal xarajatlar bilan amalga oshirish, iste’molchi- larning o‘sib borayotgan 
zamonaviy talablarini qondirish. 
Har qanday firmaning asosiy maqsadi - bozorni egallash, raqobat- 
bardosh bo‘lish, iste’molchilarni o‘ziga jalb etishdir va shu orqali o‘z 
rentabelli faoliyatini ta’minlashdir. Firmaning marketingda qo‘llani- ladigan 
asosiy umumlashgan maqsadini F.Kotler original tarzda quyida- gicha 
shakllantirgan: