Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Doimiy mijozlarni 
rag‘batlantirish. Pul yoki boshqa chegirmalar sotuvchi 
yokiularning guruhi tomonidan mutanosib holda belgilanadi. 

---

300 
Narxni pasaytirish (prays-narx va hisob-fakturalar). Ma’lum davrda 
tovarning har 
bir ulgurji partiyasiga prays-narxlardan to‘g‘ridan to‘g‘ri chegirma berish 
Bepul sinab (sotib) ko‘rish. 
Keyinchalik sotib olinishini hisobga olib, 
tovarni bepulsinab (totib) ko‘rishni taklif etish 
Kafolatlar. 
Sotuvchining tovar ma’lum vaqt davomida iste’molga 
yaroqliligi va aks holda sotuvchi tovar sifatini tiklashi yoki sotib olgan xaridorga 
pulni qaytarishi haqida yozma yoki og‘zaki kafolati 
Qo‘shma rag‘batlantirish. Ikki yoki undan ortiq savdo markalari 
(kompaniyalar) ta’siretishni kuchaytirish uchun kuponlar, kompensatsiyalar yoki 
tanlovlar taklif etib birlashadilar. 
Kesishgan rag‘batlantirish. Bitta savdo markasi boshqa, 
raqobatlashmaydiganmarkadan ilgarilash uchun foydalanadi. 
Savdo joyida ekspozitsiyalar va namoyishlar. Tovarlarni sotib olish va 
sotishjoylarida o‘tkaziladigan savdo ekspozitsiyalari (stendlari) va namoyishlar 
 
Iste’molchilarni rag‘batlantirish uslubini tanlash 
 
Iste’molchilarni rag‘batlantirishning asosiy usullari 12.1-jadvalda 
keltirilgan. Biz ishlab chiqaruvchilar va chakana savdo sotuvchilari 
tomonidan rag‘batlantirishni farqlaymiz. Birinchisiga misol qilib sanoatda 
tarqalgan mavjud avtomobillarning qiymati, sinov sayohati va xarid 
qiluvchilarga kreditlashning foydali shartlari kabi rag‘batlan- tirishni 
ko‘rsatish mumkin. Ikkinchisiga narxlar, kuponlarning (sotuv- chilar 
nomidan) pasayishi, tanlovlar, bonuslar kiradi. Shuningdek, rag‘batlantirish 
usullari ularning ustuvor savdo markasiga ta’siri bo‘yicha ham bo‘lish 
mumkin. Bir guruhga tovarlarning bepul namunalari, doimiy xarid uchun 
taqdirlash, ma’lum tovarni sotib olish bilan bog‘liq kuponlar (agar ular 
reklama murojaatlariga kiritilgan bo‘lsa) va bonuslar uchun foydali takliflar 
yordamida ustuvorlikni shakllantirishga ko‘maklashuvchi vositalar kiradi. 
Boshqa guruhga bir xil narxda hajmning oshishi, tovar bilan bog‘liq 
bo‘lmagan bonuslar, reklama konkurslari va aksiyalar, sotib olingan tovar 
narxining bir qismini narxini qaytarishga takliflar, chakana savdo bo‘yicha 
kompen- satsiyalar kabi ustuvorlikni shakllantira olmaydigan rag‘batlantirish 
vositalari kiradi. Xulosa qilish mumkinki, savdoni rag‘batlantirish reklama 
bilan birgalikda olib borilsa, ancha samarali bo‘ladi. Tadqiqotlar natijasidan 
ko‘rinadiki, o‘tkazilgan faol reklama bilan qo‘shib o‘tkazilgan narxni 
rag‘batlantirish savdo hajmini 19 % ga, savdojoyida reklama va stendli savdo 
– 24 % ga oshgan. 
12.2-jadval