Н. Қ. ЙЎлдошев, Г. Э. Захидов

6.3. Менежернинг услуби ва имиджи 
Бошқарув услуби - раҳбар томонидан фойдаланиладиган масалаларни 
ечишнинг характерли ва барқарор усуллари мажмуаси, унинг қўл 
остидагиларга нисбатан ҳолати. Бошқарув услуби жамоа ва умуман 
корхона(ташкилот) фаолиятининг самарадорлигига катта таъсир кўрсатади. 

---

238 
Ҳақиқий шароитдаги бошқарувнинг аниқ услуби объектив ва субъектив 
характердаги қуйидаги омилларни белгилаб беради: 
-
жамоанинг вазифа ва хизматлари; 
-
жамоанинг иш шароитлари; 
-
жамоанинг ўлчамлари ва тузилиши; 
-
раҳбарнинг шахсий сифатлари ва тажрибаси; 
-
менежернинг касбий маҳорати; 
-
меҳнат жамоаси аъзоларининг касбий тайѐргарлик даражаси ва 
онглилиги; 
-
меҳнат жамоасининг етуклиги ва бирлашганлиги даражаси ва 
бошқалар. 
Раҳбарлик услубларининг кенглиги тўлиқ демократиядан то мутлақ 
автократиягача ѐйилиб кетади. Руҳшунослар ва социологлар томонидан 
ўтказилган раҳбарларнинг ҳар хил турлари ва улар фаолияти 
самарадорлигининг тадқиқотлари раҳбарликнинг учта энг кўп учрайдиган 
услублар: авторитар ѐки автократик, демократик ва либерални ажратишга 
имкон берган, аммо амалда мутлақ у ѐки бу услубга риоя қилувчи раҳбарлар 
камроқ учрайдилар. 
Раҳбарнинг ҳар бир услуби асосий аломатлари 6.3.1-жадвалда берилган. 
Авторитар услубдан фойдаланишда автократ раҳбар эътирозларга тоқат 
қила олмайди. У қўли остидагиларга камроқ ахборотларни беради. Ҳеч кимга 
ишонмайди ва ҳеч кимга ўз ниятларини ошкор қилмайди. У ўз ҳаракатлари 
йўналишини тез ўзгартиради. Қўли остидагилар билан илтифотсиз, 
шошилинч қарорларга мойил. Унда фикрларини пайқаб олишни 
биладиганлар энг яхши ходимлар ҳисобланади. Қўли остидагилар барча 
саволлар билан “бошлиқ”га мурожаат қиладилар. Автократ раҳбарни 
олдиндан билиб бўлмайди. Ҳеч ким у ѐки бу ҳодисага у қандай жавоб 
беришини очиқ – ойдин билмайди. 

---

239 
Раҳбарларнинг бундай услубида кўпинча низолар чиқади. Автократнинг 
барча масалаларда шахсий омилкорлигига даъволари тартибсизликни 
келтириб чиқаради ва бу ишнинг самарадорлигини пасайтиради. 
Либерал услуб самарасизлик ва меҳнат жараѐнига аралашмаслик билан 
таърифланади. Либерал раҳбар орқали юқори раҳбарият кўрсатмалари 
6.3.1-жадвал