Metodologiyasi

m arom da m a’lum tartiblarga asoslangan holda am alga osh irish i-
da zarur b o ‘ladigan om illardir. U lar tad q iq otch in in g u yoki bu
tarix m aktablari, falsafiy y o ‘nalishlarga m ansubligi va dunyoqa-
rashi, fikrlashi va tafakkuridan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
T am oyillar uslublar bilan m ustahkam o ‘zaro bog'liqlikda bo'lgan-
ligi uchun ayrim hollarda ularni bir-biri bilan adashtirish holat-
lari ham uchraydi. Shundan kelib chiqqan holda aytish o ‘rin li-
ki, tam oy illa r uslublarga nisbatan birm uncha m urakkab va keng
tushuncha boMib, bir tam oyil o'ziga bogMiq holda bir necha uslub­
larni sh ak llan tirish i m u m k in , ayni vaqtda esa bir uslub bir necha
tam oyillarga x izm a t q ilish i m um kin.
268

---

XULOSA
Л A а>31
maean uaityaua aiikkki bilan tamqniy eidi va w farayonlarga eng
. 
_ . л
... 
'*J " "П' я**л ilm iir tnronnivnt-
i
, ' 0
p * - M
1
a v > i u v * * 0 «
. . ---------
ni e ’tiro f etish m um kin . S o'nggi o n y iliik iaid a zam onaviy profes­
sional tarixshunoslik va ilm iy ta rix iy m ad an iy atn in g yangilanib 
borishi jarayoni sinfiylik d e te rm in iz m id a n voz kechilishi va a s o ­
siy um um iy q o n u n iy atlarn in g rivojlanishi bilan am alga o sh m o q - 
da. Ayni vaqtda bu o 'zg arish lar fan n in g o'ziga h am bevosita ta ’sir 
ko'rsatdi, ya’ni fan nin g sh a k lla n ish i jarayonidagi dastlabki vaqt- 
larga nisbatan o 'tg a n asrn in g oxirgi yillarigacha vaqt m obayni- 
da fanning ichki sohasidagi va fanga nisbatan yuzaga kelgan 
ko'plab ilm iy-falsafiy q arash la r, tu rli m ak tab larn in g sh a k lla n i­
shi tarix fani va Tarix fani m etodologiyasi sohalarida ilm iy m u- 
rakkabliklarni va ayni vaqtda m u k a m m allik larn in g ham yuzaga 
kelishiga ta ’sir ko'rsatdi. D u n y o n in g o'zgarib borishi va jam iyat 
hayotining yangilanib borishi bilan birga fan sohasida h am bir 
qator yangilanishlar am alga o sh ib b o rm oq d a. Fan sohasidagi bir 
qator ilm iy-nazariy q a ra sh la rn in g tako m illash ib va ayni vaqtda 
m u k am m allashib borishi o 'z navbatida fan sohasidagi m u a m m o - 
larn ing yangicha tush u n ilish ig a, shu n in g d ek , fan va un in g ilm iy 
tadqiqotlari sohasida, ayni vaqtda ilm iy tad q iq o tlarn in g nazariy 
va m etodologik asoslarida sifat jih a td a n o 'zg arish larn in g yuzaga 
kelishiga ta ’sir ko'rsatm oqda. Bu esa tarix fan in in g h am boshqa 
fanlar kabi taraqqiy etib b o rish id a n dalolat beradi.
T arixchi m utaxassislarni tayyorlashda va u la rn in g ilm iy ta d ­
qiqot m alakasini sh ak llan tirish d a ta rix fan in ing tu rli tadqiqot 
uslublari va yondashuvlari haq id a yetarli bilim berish bugungi 
kun tarix o 'q itish n ing asosiy v azifalaridan biriga aylandi. M az­
kur q o 'llan m ad a e ’tib oringizga havola etilgan ta rix fani tadqiqot 
uslublari, tadq iqotlar jaray o n id agi falsafiy yondashuvlar, m ak- 
tablar, u la rn in g vakillari to m o n id a n ilgari surilgan bir q ato r fikr- 
larga oid va um u m an ta rix faniga oid yu zdan ortiq te rm in la r va
269

---

u la rn in g qisqacha izohli sharh lari bilan tan ish ib chiqdingiz. B un- 
Ня к?№г!!?яп я'/ r i n v -n d s r:hnvlnr ЬижПм?? ImrsH?; г«*7