O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti umumiy tilshunoslik

Vulgarizmlar 
– (lot. vulgaris - oddiy, sodda ) - dag`al so`z, dag`al ibora. 
Gradatsiya
– (lot. gradatio – bosqichma-bosqich kuchaytirish). Nutq 
parchalaridan biri ikkinchisining ma‘nosini (mazmunini) kuchaytirib borishdan 
iborat uslubiy jarayon. 
Deklaratsiya
– biror muhim siyosiy masala yuzasidan rasmiy suratda e‘lon 
qilingan bayonnoma, hukumat yoki partiya tantanali suratda e‘lon qilgan asosiy 
qonun - qoidalar.
Disfemizm-
kishilarni o`z nomlari bilan atamay, haqoratlash va kamsitish 
maqsadida tabiatdagi salbiy xarakterda deb bilgan jonivor yoki narsa nomi bilan 
atashdir. 
Denotat
- leksema orqali nomlanuvchi (ataluvchi) voqelik, narsa-buyum.
Denotat lotincha 
 denotate - ―belgilamoq‖
so`zidan olingan.
Dialektizmlar 
– biror dialektga xos bo`lgan til birliklari. Dialektizmlar so`z, ibora 
yoki boshqa birliklar bo`lishi mumkin. 
Jonlantirish
– jonsiz predmet, mavhum narsalarga jonli predmetlarga, insonga xos 
xususiyatlar berib tasvirlashdan iborat usul.

---

101 
Jargon 
– (fr. jargon). Biror guruh vakillarining, o`z nutqi bilan ko`pchilikdan 
ajralib turish maqsadida, o`zicha mazmun berib ishlatadigan so`z va iboralari.
Ifoda semalari
- semema tarkibidagi uslubiy ma‘no qirralaridir, ular so`zda 
ko`chma ma‘no hosil qilish uchun xizmat qiladi. 
Istorizmlar
– o`tmish voqeligini atash zaruriyati bilan ishlatiladigan so`zlar, ya‘ni 
tarixiy so`zlar. 
Inversiya
– gapda so`zlar tartibining o`zgarishi. 
Kassatsiya
– sud hukmidan norozi bo`lib, ishni qayta ko`rish to`g`risida yuqori 
sud tashkilotlariga shikoyat qilish yoki ariza.
Kodeks
– huquqning biror sohasiga oid tartibga solingan qonunlar to`plami.