Mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni samarali amalga oshirish

Tuzilmaviy o‘tkb hisob kitoblari
 
A PANEL: SOLIQDAN SO‘NGGI QARZ BAHOSI 
KAPITAL STRUKTURASI 
 
Soliqqacha 
qarz 
bahosi 
x 
(1-soliq 
stavkasi) 
Soliqdan so‘nggi 
kapital bahosi 
Ishlov berish 
9.00% 
x 
0.62 
0.0558 
Chakana 
savdo 
do‘konlari 
7.50% 
x 
0.62 
0.0465 
B PANEL: SOLIQDAN SO‘NGGI ULUSHLI KAPITAL BAHOSI 
Risksiz 
daraja 
+ 
Beta 
x 
Bozor-risk 
mukofoti 
Ulushli 
kapital 
bahosi 
Ishlov berish 
0.02 
+ 
1.1 
x 
0.07 
0.097 
Chakana savdo 
do‘konlari 
0.02 
+ 
0.8 
x 
0.07 
0.076 

---

189 
Shuni hisobga olish kerakki, qarz stavkalari bir-biridan farq qiladi va qarz 
summasi (C panelda aks etgan) va ikki sanoat turi uchun qabul qilingan risk 
darajalari jadvalda keltirilgan. B panelda ulushli kapitalning soliqdan so‘nggi 
bahosi KABM modeliga asosan hisoblangan. Ikki sanoat turi uchun ulushli 
kapitalning turlichaligi sababi ularning beta koeffitsiyenti bilan bog‘liq. Shunday 
qilib D va E panellari ikki sanoat segmenti uchun O‘TKB hisob-kitobi aks etgan. 
Ishlov berish sanoatining o‘rtacha tortilgan kapital bahosi 9.29%, chakana savdo 
uchun O‘TKB 6.13% ga teng. Agar kompaniya yangi loyihani baholash uchun ikki 
O‘TKB ning birlashmasidan foydalansa, O‘TKB shu ikki sanoat ko‘rsatkichning 
oralig‘ida bo‘ladi. Bu shuni anglatadiki, firma bir qancha ishlov berish yoki 
chakana savdo bo‘yicha lohiyalarni qabul qilishi mumkin. 
Tuzilmaviy O‘TKB – hisoblash va unga cheklovlar. 
Tuzilmaviy O‘TKB 
yagona bo‘lishiga qaramay, sanoatga asoslangan taqqoslama firmalarda ishlatilsa 
ham, uni amalga oshirish bo‘yicha potensial cheklovlar ham mavjud: 

Tanlab olingan sanoat firmalari yoki uning tuzilmalari bir-biriga to‘g‘ri 
kelmay qolishi mumkin. Masalan, Valero kompaniyasi tahlilchisi o‘zlarining 
ishlov beruvchi tuzilmasiga mutanosib risk darajasi yaqin bo‘lgan ikki yoki uch 
firmani tanlab oladi va natijada yoqilg‘iga ishlov berish sanoatidagi (SIC 2911) 
barcha firmalarning yig‘masidan foydalanmaydi. Kompaniyaning menejerlari bu 
sanoatga kiruvchi ko‘p firmalar orasidan risk profili yaqin taqqolash mumkin 
bo‘lgan kompaniyalarnigina tanlab oladi.

Tahlil qilinayotgan tuzilma sanoat guruhidan tanlab olingan firmaniki kabi bir 
xil kapital strukturasiga ega bo‘lmasligi mumkin. Tuzilmalar tuzilmaviy kapital, 
bahosini hisoblash uchun kapital bahosi tanlab olingan firmadan ko‘p yoki kam 
leverijga ega bo‘lishi mumkin. Masalan, 2011-yilda Exxon Mobil kapitalining atigi