Mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni samarali amalga oshirish

4. Riskni boshqarish (riskiy boshqaruv) bilan bog‘liq qarorlar. 
Uy 
xo‘jaliklari qanday qilib va qanday shartlarda moliyaviy vaziyat mavhumligi 
(noaniqligi) darajasini kamaytirishlari kerak va yo‘l qo‘yiladigan risk darajasini 
qachon oshirishlari zarur?
Shunday qilib, uy xo‘jaliklari tomonidan qabul qilinadigan moliyaviy 
qarorlarni chizmada quyidagicha aks ettirish mumkin (2.1-rasm): 
2.1-rasm. 
Uy xo‘jaliklari tomonidan qabul qilinadigan
moliyaviy qarorlar. 
Uy xo‘jaliklari o‘z daromadlarining ma’lum qismini kelajakda sarflash 
uchun jamg‘arib qo‘yishlari natijasida ular umumiy boylik jamg‘armasini (pool of 
wealth) to‘plab qo‘yadilar. Va ular turli shakllarda saqlanishi mumkin. Kimdir 
pullarni bankdagi hisob raqamlarida saqlashni afzal ko‘rsa, kimdir ko‘chmas 
mulkka yoki biror biznesga tikadi (yo‘naltiradi, joylashtiradi). Bu mablag‘larning 
umumiy nomi bor. Ular aktivlar (assets)
nomini olgan. 
Iqtisodiy qiymatga ega bo‘lgan barcha narsalar aktivlar deyiladi.
Uy xo‘jaliklarining o‘zlari to‘plagan mablag‘larni sarflash borasida qaror 
qabul qilish jarayoni 
xususiy investitsiyalash 
(asset allocation)
yoki pul 
mablag‘larini turli aktivlar turlari o‘rtasida taqsimlash
 deb ataladi.
Xususiy uy sotib olish bilan bir qatorda odamlar ko‘pincha o‘z mablag‘larini 
moliyaviy aktivlarga, masalan aksiya yoki obligatsiyalarga tikadi (joylashtiradi, 
qo‘yadi)lar. Agar odam pul qarz olsa, u o‘zida yuzaga kelgan qarz majburiyati 
(liability) bilan bog‘liq ma’lum javobgarlikni o‘z zimmasiga oladi. Boshqacha 
qilib aytganda, unda qarz paydo bo‘ladi. Uy xo‘jaligi boyligi yoki mulkining 
toza 
(sof) bahosi (qiymati)
(net worth) uning mulki bahosidan uning qarz 
majburiyatlari summasini ayirish orqali aniqlanadi. 
Masalan, faraz qilaylik, Siz 100 mln.so‘m turadigan uy egasisiz va bankdagi 
hisob raqamingizda 20 mln.so‘mingiz bor. Bundan tashqari, Siz bankka 80 mln. 
so‘m qarzsiz. Bu summani Siz uy sotib olayotganda bankdan ko‘chmas mulkni