Jamoat salomatligi, sog‘liqni saqlashni tashkil etish va boshqarish kafedrasi

Ijtimoiy sug‘urta-
Vaqtincha mehnat qobiliyatini yo‘qotgan ishchilarni, 
qariyalarni shuningdek nogironlarni yoki boquvchisini yo‘qotganlarni moddiy 
ta’minlash tizimidir (ishlab chiqrish jarayoni bilan bog‘liq xolda). 
Mehnat va axolini ijtimoiy himoya qilish vazirligining buyrug‘i, №1 punkt. 
Yustitsiya Vazirligida 28.07.2007 yilda №1136-2 sonli nomer bilan ro‘yxatdan 
o‘tkazilgan. 
Quyidagi xolatlarda nafaqa to‘lanadi: mehnat qobiliyatini tiklanish kunidan 6 
oy muddat o‘tmagan bo‘lsa; nogironlik aniqlanganda, homiladorlik va tug‘ruq 
bilan bog‘liq ta’til so‘nggida, bola tug‘ilishi yoki o‘lim xolatida, vaqtincha mehnat 
qobiliyatini yo‘qotish bilan bog‘liq nafaqa o‘tgan vaqt davomida murojat 
etilgandan so‘ng 12 oy davomida to‘lab beriladi. 
Ijtimoiy ta’minot 
- bu qariyalar yoki nogironlarni ( umumiy kasalliklar, 
bolalikdan nogironlik) moddiy ta’minlash tizimi bo‘lib hisoblanadi va u 
boquvchisini yo‘qotganda, ko‘p bolali yolg‘iz onalarga, shuningdek qariyalarni 
parvarishlash va ularga xizmat ko‘rsatish hamda nogironlar va maxsus 
muassasalarda yashovchilarga protezlash nogironlarni kasbiy ta’minlash va ishga 
joylashtirish xolatlarida qo‘llaniladi. 
Ijtimoiy sugurtalash va ijtimoiy ta’minot tizimida vrachlar asosiy rol 
o‘ynaydilar. CHunki aynan vrachlar kasallik, jarohatlanish bilan bog‘liq 
vaqtinchalik yoki turg‘un mehnatga layoqatsizlikni aniqlaydi, mehnatga 
yaroqsizlik darajasi va muddatini belgilaydi, mehnat qilinishi bashoratini amalga 
oshiradi. 
Mazkur turdagi faoliyat ishga yaroqlilikni vrach ekspertizasi deb nomlanadi. 
Ishga yaroqsizlikning vrach ekspertizasi sog‘liqni saqlash vazifalarining 
asosiy yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, u quyidagilarga yo‘naltirilgan: 

---

15 
-
kasallanish jarayonini rivojlanishini oldini olish 
-
bemorlarga uni davolanishi va sog‘ayishi uchun qulay sharoit yaratish 
-
bemorni mehnatga layoqatini yanada to‘liq tiklash imkoniyati. 
Mehnatga layoqatsizlik ekspertizasi 3 ta kriteriy bo‘yicha