Navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti

Laboratoriya ishi 27 
Mavzu: 
Shovqin va uning tirik organizmlarga ta’siri
Maqsad:
Turli hududlarda shovqin darajasini aniqlash, hisobotlar qilishni o’rganish. 
Shovqin o’lchagichdan foydalanish malakasini hosil qilish. 
Kerakli jihozlar
: shovqin o’lchagich asbobi, jadvallar, slaydlar, testlar 
Topshiriq: 
1.
Shovqin haqida tushuncha. 

---

22 
2.
Shovqinning tirik organizmlarga ta’siri. 
3.
Shovqin turlari. 
Shovqin kunlik hayotimizni o’rab olgan bo’lib, ertalabki soat tovushi (56-80 dB) dan 
uyg’onamiz, radiodagi musiqa eshittirishlari 70 dB, ko’chadagi transport shovqinlari o’rtacha 70-80 
dB, ish joyidagi shovqin 80-90 dB ni tashkil qiladi. Shovqinni atrof – muhitga keng tarqatayotgan 
eng xavfli omillardan biri avtotransport vositalari hisoblanadi. 
Inson organizmiga salbiy ta’sir qiluvchi har qanday yoqimsiz ovoz shovqin deb yuritiladi. 
Shovqin inson organizmiga quyidagicha ta’sir etadi: 

Insonning markaziy asab sistemasiga; 

Bosh miya yarim sharlari taranglashib, insonda charchoqlik kelib chiqadi; 

Odam bezovtalanadi; 

Eshitish sezgisi pasayadi; 

Insonning diqqat qilish qobiliyati buzladi; 

Yurak va qon tomir funksiyasi buziladi; 

Uyquda cho’chish, yaxshi dam olmaslik hollari kuzatiladi. 
Shovqinni har bir inson har xil qabul qilishi mumkin va u quyidagilarga bog’liq bo’ladi: 

Inson salomatligiga; 

Inson kayfiyatiga; 

Inson yoshiga va hokazolar. 
Shovqin manbalariga quyidagilar kiradi: 

Avtotansport shovqini; 

Temir yo’llardan chiqadigan shovqin; 

Samolyotlardan chiqadigan shovqin; 

Tabiiy shovqin; 

Sanoat korxonalaridan chiqadigan shovqin; 

Turar joylar shovqini.