1. Rahbar va unga qo’yilgan talablar. Rahbarlikning turli darajalari

27–chizma. Inson xayotining ishchanlik bosqichlari. 

 

 

  Rahbarning qobiliyati va iste’dodi ikki ko’lamdan iboratdir: 

- umumiy ( intellekt); 

- maxsus ( bilim, qobiliyat va shunga o’xshash). 

Samarali  rahbarlikning  ta’minlashda  qobiliyat  va  iste’dod  umumiy  jixatining  ahamiyati 

(28-chizma) quyidagilardir: 

 

 

 

 

 

 

28-chizma. Rahbarning umumiy sifati va rahbarlik samaradorligi o’rtasidagi aloqadorlik. 

 

Rahbar 

qobiliyati 

va iste’dodi 

Rahbar 

motiva-

tsiyasi 

Rahbar 

tajribasi 

Yuqori 

mansabda-

gilar bilan 

munosabati 

Guruh bilan 

munosabati 

Rahbarlik 

samara-

dorligi 

B 

o 

s 

q 

i 

ch 

l 

a 

r 

i 

 

# - asosiy o’tish davrlari 

# - nafaqa davri 

# - ustozlik 

# - kasbiy yetuklik 

#  muvaffaqiyatga erishuv 

# - qadriyatlarni qayta baholash 

# - ishga kirishuv 

# - o’qish davri 

0     10    20      30      40      50      60     70    80 

Yosh ko’rsatkichi 

---

Rahbar qobiliyatining maxsus jihatlari quyidagilardir. (29-chizma). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

29-chizma. Rahbarning qobiliyati va iste’dodlarining maxsus jixatlari. 

Rahbarning  shaxsiy fazilatlari  ham  samarali  faoliyatni  yo’lga  qo’yishda  katta  ahamiyat 

kasb etadi. Ular quyidagilardir: 

- ta’sirni o’tkaza olish; 

- o’ziga ishonch; 

- ijodkorlik; 

- his-hayajon holatlarida vazminlik; 

- stressga bardoshlik; 

- maqsadga erishishga intilish kuchliligi; 

- tadbirkorlik; 

- mustaqillik; 

- muloqatga ochiqlik; 

- mas’uliyatni xis etish va boshqalar. 

O’qituvchi bu jihatlarning ayrimlariga qisqacha to’xtalib o’tishi, bu savolni yanada chuqur 

o’zlashtirishga imkon beradi. 

O’zida yuqori sifatlarni mujassamlashtirgan kishigina rahbar bo’lishi va o’ziga yo’l ochishi 

mumkin. Endi, rahbar - bu kim degan savolga eng sodda qilib javob beradigan bo’lsak:  

   O’qituvchi  savolning  ikkinchi  qismining  yoritishda  rahbarga  qo’yiladigan  talablar 

nimalardan iborat ekanligiga o’quvchilarning diqqatini qaratmog’i kerak.  

Ular  xilma-xil  bo’lib  nafaqat  psixologik,  iqtisodiy,  balki  ko’proq  progmatik  xarakterga 

egadir  (30-chizma).  Talablarning  asosida  doimo  rahbarlikning  natijasi  qanday  bo’ldi?  Yoki 

uning rahbarligida nimalarga erishildi? Degan savol qo’yiladi. 

 

Rahbar - qobiliyati va iste’dodini namoyish qilish orqali o’z ta’sirini ikkinchi tomonga o’tkaza 

oladigan shaxs.