Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

ЭНДОКРИН БЕЗЛАР ФАОЛИЯТИ ВА
КЎПАЙИШ ТИЗИМ ИГА ТАЪСИРИ
Маълумки, одам организмида бир қанча ички секреция безлари 
мавжудки, уларсиз ҳаётни тасаввур қилиш мумкин эмас. Улар гипофиз 
бези, қалқонсимон без, қалқонсимон без олди бези, меъда ости бези, 
тимус, буйрак усти ва жинсий безлар, жигар ҳам шулар жумласидандир. 
«Эндокрин безлар» дейилишига сабаб, улар ўзлари ишлаб чиқарган, 
мураккаб оқсиллардан ҳосил бўлган, ўта кучли (1граммнинг ўн 
миллионидан ҳам кичик микдорда) фаол таъсир этадиган, гормонлардан 
нборат. Безлар ушбу гормонларини тўғридан-тўғри қонга чиқаради ва 
улар организмдаги барча аъзоларнинг фаолиятини бошқаришда нерв 
тизими билан биргаликда қатнашадилар.
Эндокрин безлар ичида энг кичиги гипофиз бези бўлиб, огирлиги 0,6-
0,8 гр. Энг катта без жигар. Оғирлиги 1,5кггача боради. Гипофиз энг 
кичик бўлишига қарамай 
барча безларнинг фаолиятини ўзининг 
секрецияси билан бошқариб туради ва у бошқа безлар устидан 
«дирижёрлик» вазифасини бажаради.
Кўпчилик чекувчиларда жинсий безлар фаолияти сусайиб, жинсий 
ожизлик келиб чиқади. (Н.Н.Беляев, 1977)
Т А Ж Р И Б А Л А Р
Тамакининг таъсири тажрибада текширилганми ?
Ҳа. Тамакининг ҳайвонлар организмига таъсир этишиии жуда кўп 
тажрибаларда олимлар томонидан текшириб кўрилган ва тегишли илмий 
хулосалар олинган.
Зулукларда ўтказилгаи тажрибалар
Тажрибалар шуни кўрсатадики, зулукнинг танасига таркибида бир 
граммнинг бир улушини тутувчи эритмадан бир томчи томизилиши 
биланоқ, зулукда тиришиш пайдо бўлган ва жонсизланган. Бундай 
тажрибаларни бир нечта зулукларда синаб кўрилиши никотиннинг
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

зулуклар организмига ёмон таъсир этиб, унинг мушак тизимини 
кисқартириб тиришишликка олиб келиб, ўлим билан тугагани аниқланган.