A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

deyarli hammasi, eman, shum, o ‘tkir bargli zarang ildizi zararlanganda
ham bachkilamaydi. Ildizidan bachkilash xususiyatiga ega daraxt va
butalaming deyarli barchasi ildizi zararlansa, kesilib ezilib ketsa,
bachkilashi kuchayadi, hosil bo‘lgan novdalar tez o ‘sadi va m a’lum
vaqtdan so ‘ng ona daraxt ildiz tizimidan ajralib mustaqil o'sim lik
sifatida yashay boshlaydi. 
0 ‘simlik novdasini ona o ‘simlikdan
ajralmagan holda yergategib turgan joyidan ildiz olib ko‘karishi parxish
y o ‘li bilan ko'payish deb ataladi. Parxish yo'li bilan ko‘kartirilgan
o ‘simlik ona o ‘simlikdan ajralib mustaqil yashay boshlaydi. Parxish
y o ‘li bilan ko‘payish xususiyatiga ega daraxt-butalarda yer yuziga yaqin
tuproq bilan ko‘milib qolgan novdalarda qo‘shimcha ildiz hosil bo'ladi.
Ko‘milgan novdani ildiz olishi uchun albatta soya, havo namligi yuqori
boMishi lozim, shunda ildiz olish jarayoni tezlashadi (tok, totim, oddiy
shumurt). Ayrim daraxt butalaming yoyilib o ‘sadigan novdalari o ‘sish
jarayonida yerga tegib qolsa, ildiz olaveradi va ulardan mustaqil

---

o ‘simlik rivojlanadi (maymunjon, amorfa, oddiy shumurt). Tabiatda
skumpiya, o ‘rmon yon g‘o g ‘i, kalina, normushk, uchqat, plyush,
biryuchina, araliya kabi daraxt-butalar parxish yo'li bilan ko‘payadi.
S u n ’iy parxish usuli quyidagicha: novda ona o ‘simlik tubidan boshlab
kovlangan ariqchada yotqizilib tuproq bilan ko‘miladi va novda uchi yer
yuzasida qoldiriladi, novdaning ko‘milgan joylaridan ildiz paydo bo‘ladi
va mustaqil o ‘simlikning rivojlanish jarayoni boshlanadi. Parxish yo ‘li
bilan ko‘paytirilgan o ‘simliklar novdadan ildiz olmaguncha ona
o ‘simlikdan ajratilmaydi. Lekin ba’zi daraxt-butalar novdalari mustaqil