Ona tili 4 sinf ona tilidan dars ishlanmalari

-ga (-ka, -
qa) 
5 
O‗rin-payt kelishigi
kimda?, nimada?, 
qayerda?
-da 
6 
Chiqish kelishigi
kimdan?, nimadan?, 
qayerdan?, 
-dan 
 
 
1-topshiriq
183-mashq.Ekranda mashq matni beriladi. Matndagi 
so‗zlarnikursorbilanbelgilagandashuso‗zlarmatnostigatushadi. Qoida 
aytilganda matndagi kelishik qo‗shimchalar kattalashadi. 
184-mashqning shartiga ko‗ra o‗quvchilar kelishikning nomlarini, so‗roqlarini 
daftarga yoddan yozishadi. Yozganlarini darslikdan tekshirishadi. Bu mashq orqali 
o‗quvchilar o‗zlarining kelishik haqidagi tushunchalarini xotirada saqlab 
mustahkamlashadi.
 
Jadval olib qo‗yiladi. O‗quvchilarga quyidagi savollar beriladi. 
— 
Otlarda nechta kelishik bor va qanday nomlanadi? 
— 
Kelishiklarning nomini kim tartibi bilan ayta oladi? 

---

— 
Har bir kelishik o‗zining nimasiga ega? 
— 
Qaysi kelishikning qo‗shimchasi yo‗q?
 
2-topshiriq
184-
mashq.Quyidagijadvalnamoyishetiladi.Topshiriqnibajarishuchundoskagapa
rdatortiladi.O‗quvchilaryozganlarinitekshirishdapardaniochadilar. 
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
 
185-mashqning shartiga ko‗ra matnda takrorlanib kelgan kitob so‗zi 
aniqlanadi. Kitob so‗zini ajratib ko‗rsatilgan so‗z bilan birga ko‗chiradilar. Kitob 
so‗ziga qo‗shilgan kelishik qo‗shim-chalarining nomi so‗raladi. 
Lug‗at ishi.
Qal‘a — qasr, qo‗rg‗on
. 
„Kitob aql qal‘asidir" gapida aql qal‘asi birikmasining ma‘nosi ustida 
ishlanadi. Qal‘a so‗zida tutuq belgisini tushirib qoldirganda, so‗z ma‘nosida 
qanday o‗zgarish yuz berishi aniqlanadi. Kitob, do‗st, avlod, ajdod, kelajak 
so‗zlarining yozilishi va talaffuzi taqqoslanadi. 
Bu savolga umumiy javob olinadi. O‗quvchilar fikrini to‗liq yoki izchil 
ifodalashi uchun quyidagi savollardan ham foydalanish mumkin: 
— 
Gapda otlar boshqa so‗zlarga qaysi qo‗shimchalar yordamida 
bog‗lanadi? 
— 
Kelishik qo‗shimchalarini ayting. 
— 
Bosh kelishikdagi ot qanday so‗roqqa javob bo‗ladi? 
— 
Qaratqich, tushum kelishiklaridagi otlar-chi? 
— 
Jo‗nalish, o‗rin-payt, chiqish kelishiklaridagi otlar-chi? 
— 
Kelishik qo‗shimchalari qanday vazifa bajaradi? 
— 
Mehnat haqida qanday maqollar bilasiz? 
— 
Mehnat qilish va ilm olish orqali nimaga erishasiz? 
— 
Kitob bizni nimaga o‗rgatadi? 
— 
Maktab kutubxonasiga yozilganmisiz? kabi savollar bilan o‗qituvchi 
darsni yakunlaydi.
 
Quyidagi boshqoritma bajartiriladi. Buning uchun o‗quvchilar savollarga 
berilgan javoblarni raqamlar ostidagi kataklarga joylashtirsalar kalit so‗z hosil 
bo‗ladi.