Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Валюта сиёсати – мамлакатда хорижий валюталарнинг 
пул-кредит айланмасини тартибга солишга йўналтирилган 
тадбирлар тизими. 
Валюта сиёсати
– давлат ва Марказий 
банклар томонидан пул ва валюта муомаласи доирасида пул
-

---

72
нинг харид қувватига ҳамда мамлакат иқтисодиётига таъсир 
кўрсатиш мақсадида ўтказиладиган тадбирлар мажмуаси.
Валюта счёти (ҳисоби) – мамлакат ҳудудида ва чет эл 
валюталарининг ҳолати ва уларнинг ҳаракати учун мўлжал
-
ланган. Валюта ҳисоби бўйича жараёнларни амалга ошириш 
ва ҳужжатлаштириш тартиби Ўзбекистон Республикаси Мо
-
лия Вазирлиги, Давлат Солиқ Қўмитаси ва Ўзбекистон Ре
-
спубликаси Марказий банкининг низомлари асосида олиб 
борилади.
Валюта тизими – валюталар, уларни ўзаро айирбош
-
лаш ва қўллаш қоидалари ва нормалари, тўлов воситаси си
-
фатида қўлланилиши ва бошқа валюта қўлланилиши билан 
боғлиқ пул – кредит муносабатларининг йиғиндиси. Ик
-
кинчи жаҳон урушидан кейин жаҳондаги йирик давлатлар
-
нинг раҳбарлари “Бреттон-вудсе системаси” деб аталадиган 
қатъий валюта курсини туздилар. Бреттон-вудсе системаси 
валюта курсининг ўзгармаслигини ёки билинар-билинмас 
ўзгаришини (0,75 фоиз) ўрнатиш мақсадида ташкил этилди. 
Халқаро валюта жамғармасига аъзо бўлган мамлакатлар ва
-
люта курсларини доллар ёки олтин ҳисобида белгиладилар. 
Доллар эса ўз навбатида олтин билан мувофиқлаштирилган 
(масалан: 35 дол лар –1 унция олтин). 1971 йил май ойи
-
да валюта кур сининг эркин ўзгариши ҳақида қарор қабул 
қилинди.
Валюта тўлови (тўлов валютаси) – шартнома бўй
-
ича товарлар баҳосини тўлаш тушунилади (шартномада 
кўзда тутилган бўлса
, Валюта тўлови (тўлов валютаси)
дан қарзларни узишда ҳам фойдаланиш мумкин). Баъзи 
ҳолларда у валюта баҳоларига тўғри келмай қолиши мум
-
кин. Бу ҳолат, айниқса, клиринг жараёнини ўтказиш ёки анъ
-
анавий валюта баҳоси бўйича битимлар тузилаётган пайтда 
(товарлар биржасидаги савдо пайтида, кимошди савдоси бо
-
зорларида ва ҳ. қ) кузатилади. Тўлов валютаси билан валюта 
баҳоси ўртасида вужудга келадиган бундай номувофиқликни 
бартараф қилиш учун валюта курсини ўзгартириш керак 

---

73
бўлади, чунки курс ўзгарганлиги билан товарлар бирлиги
-
нинг баҳоси ўзгармай қолаверади.