Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

 
YIRINGLI PAROTIT (TEPKI) 
Parotitis purulenta
(tepki) etiologiyasida stafilokokklar va aralash flora 
ahamiyatga egadir. Infeksiya peroral quloq oldi so‘lak bezininng chiqaruv naychasi 
orqali yoki gematogen, yoki limfogen yo‘llar bilan o‘tadi (93-rasm). Salivatsiya 
pasayib ketadi. 
93-rasm. Parotit 
So‘lak bezida mahalliy shish paydo bo‘ladi. So‘lak yo‘li yallig‘lanishi 
natijasida yo‘l torayadi va so‘lak ajralib chiqishi tutiladi. Yallig‘lanish so‘lak 
bo‘laklariga o‘tadi (seroz, keyin yiringli ekssudatsiya). Yiringli o‘choqchalar 

---

217 
qo‘shilib ketadi, nekrotik o‘zgarishalar kuzatiladi. Bo‘yinda, tashqi eshituv 
sohasida, chakka qismida yiringli oqmalar paydo bo‘lishi mumkin. 
Klinik manzarasi.
So‘lak bezi sohasida og‘riq, shish paydo bo‘ladi. 
Bemornning ahvoli yomonlashadi, harorati 38-39
0
S gacha ko‘tariladi. Bemor 
ovqat eyishga, og‘zini ochishga qiynaladi. Keyinchalik infiltratsiya kuchayadi va 
flyuktuatsiya paydo bo‘ladi. Shish bo‘yinga, lunjga, yumshoq tanglayga, xalqum 
devoriga tarqaladi. Ba’zida ettinchi yuz nervi chala falaji yuz beradi. 
Davolanmagan holda infeksiya tarqalishi o‘limga olib kelishi mumkin. Parotitni 
yuz flegmonasidan, chipqondan, pastki jag‘ osteomielitidan, tishlarning 
yallig‘lanish kasalliklaridan farqlash lozim. 
Davolashda
og‘iz bo‘shlig‘i gigienasi ahamiyatlidir. Uni antiseptik 
suyuqliklar bilan chayish, shilliq qismi massaj qilinishi kerak. Boshida isituvchi 
kompresslar va fizioterapevtik tadbirlar (sollyuks, UVCh), antibiotiklar 
qo‘llaniladi. 
Avj olgan hollarda jarrohlik davo tavsiya etiladi. Umumiy anesteziya bilan 
pastki jag‘ orqa tomoni bo‘ylab kesiladi, yuz nervlarini shikastlantirmaslik hisobga 
olinadi. Quloq oldi bezi kapsulasi ochiladi, yiringli o‘choq vodorod peroksid, 
xlorgeksidinning 0,02% li eritmasi bilan yuviladi, drenaj qilinadi. Proteologik 
fermentlar, natriy xloridning gipertonik eritmasi, sintomitsin emulsiyasi, 
levomekol, 
levosin, 
Vishnevskiy 
malhami 
qo‘llaniladi. Organizmning 
suvsizlanishiga qarshi tadbirlar belgilanadi, parxez tavsiya qilinadi, umumiy kuch-
kuvvatga kirituvchi davo, vitaminlar buyuriladi.