1-мавзу: Технология фани Давлат таълим стандарти, ўқув дастури, дарслик ва методик қўлланмалари мазмуни

Технология ва информатика
. Ҳозирги замон саноатида маҳсулотларни 
ишлаб чиқаришга оид технологик жараёнларни такомиллаштириб боришни 
электрон ҳисоблаш машинаси ва информатика асослари фанисиз амалга
ошириш қийин. Замон талабларидан келиб чиқиб шаҳар ва қишлоқларда янги-
янги, кичик, ўрта корхоналар очилиб иш бошламокда. Ана шу ишлаб чиқариш
муассасаларида замонавий автоматик бошқариш системаларидан фойдаланишга
катта эътибор берилмокда. Шунинг учун Технология таълими дарсларида 
ўқувчиларнинг электрон ҳисоблаш машинаси ва информатика асослари фани 
буйича олган билим, кўникмаларини ҳисобга олган ҳолда уларни ишлаб чиқариш 
жараёнига қандай тадбиқ этишга оид тушунчаларни бериб бориш зарур.
Масалан, ўқувчиларга материалларга механик ишлов бериш буйича токарлик, 
фрезалаш, рандалаш, прокатлаш, пармалаш станоклари билан таништираётганда 
ўқувчиларга ҳозирги кундаги такомиллашган автомат ва ярим автомат 
дастурлаштирилган станокларнинг ишлаш принциплари, нимага асосланиб 
ишлашини айтиб ўтиш жоиздир. Ўқувчиларга юқорида айтилган станокларда 
бажариладиган операцияларни бир станокда, яъни дастурлаштирилган 
системадаги станокда бир неча ишлар; йўниш, тешиш, резьба очиш, пардозлаш ва 

---

164
бошқа операцияларни бажаришдаги қўлайликлар ҳақида гапириб ўтилса янада
яхшироқ бўлади. Шунингдек, бундай ишлар учун дастур тузишнинг аҳамияти 
ҳақида ҳам алоҳида тўхталиб ўтиш керак. Экскурсия соатларида эса шу тоифадаги
станокларни кўрсатиш, технология ва информатика фанларидан олган
билимларини мужассамлаштириб бориш мақсадга мувофикдир. 
Технология ва кимё
. Ўқувчиларга материалшуносликка оид билимлар 
бериш уларнинг бу соҳадаги тушунчаларини кенгайтиришда кимёвий усулда 
олинадиган материаллар, жумладан, пластмассалар, полимерлар, полиэтилен
плёнкалар, сунъий ойна, сунъий каучук ва бошқа шу кабилар ҳақида ҳам 
маълумот беришга тўғри келади. Бунда шу хилдаги материалларнинг олиниши ва 
ишлатилишини моддаларнинг кимёвий таркиби ва хусусиятлари орқали 
тушунтириш яхши натижа беради. Булардан ташқари елим, буёқ, лок, ацетон каби 
бириктирувчи, пардоз ва эритувчи материалларнинг ҳосил килиниши, 
ишлатилиши ҳамда улардан фойдаланишдаги ҳавфсизлик қоидалари ҳақида ҳам 
алоҳида тўхталиб утиш зарур.