2 Тошкент давлат

 
ЁҒ-МОЙ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ КОРХОНАЛАРИДА ҲИСОБОТ ДАВРИ 
ТАҚСИМЛАНМАГАН ФОЙДА ҲИСОБИНИ ЮРИТИШ АМАЛИЁТИ 
 
Аннотация: 
мазкур илмий мақолада акциядорлик жамиятларида тақсимланмаган 
фойдани шакллантириш манбаларининг услубий жиҳатлари ва унинг ҳисобини ташкил 
қилишнинг назарий асослари келтирилган бўлиб, унда акциядорлик жамиятларида 
тақсимланмаган фойда ҳисобини такомиллаштириш бўйича тавсиялар келтирилган. 
Аннотация:
.
В данной научной статье представлены методологические аспекты 
источников распределения прибыли в акционерных обществах и теоретические основы 
бухгалтерского учета. 
Abstract:
.
This scientific article presents the methodological aspects of the sources of profit 
distribution in joint stock companies and the theoretical foundations of accounting. 
Калит сўзлар:
акциядорлик жамиятлари, тақсимланмаган фойда, даромадларни тан 
олиш, ортиқча тўлов, даволар. 
Ключевые слова:
акционерные общества, нераспределенная прибыль, признание 
выручки, переплата, лечение. 
Keywords:
joint stock companies, retained earnings, revenue recognition, overpayment, 
treatment.
 
Мамлакатимиз иқтисодиётини янада ривожлантишда унинг соҳалари бўйича 
ислоҳотларни амалга ошириш бугунги куннинг долзарб масалаларидан бири ҳисобланади. 
Ривожланишнинг ушбу босқичида иқтисодиётнинг муҳим бўғини бўлган бухгалтерия 
ҳисобини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратиш лозим деб ҳисоблаймиз. Шу билан 
бирга Президентимиз томонидан Олий Мажлисга мурожаатномасида таъкидлаб 
ўтканларидек, “Ҳаммамиз яхши тушунамиз, ҳар қандай ислоҳот ва ўзгаришни барқарор 
иқтисодиётсиз амалга ошириб бўлмайди. Биз ўтган йил давомида бу борада кенг кўламли 
ишларни бошладик. Лекин миллий иқтисодиётимизни мустаҳкамлаш, юртимизни 
ривожланган давлатлар қаторига олиб чиқиш учун олдимизда ҳали кўплаб вазифалар 
турибди.”[1] Мустақиллик йиллари мобайнида мамлакатимизда бухгалтерия ҳисобини 
ривожлантириш, уларнинг объектлари бўйича тадқиқотлар олиб борилганига қарамай 
бугунги иқтисодий шароитда ёғ-мой ишлаб чиқарувчи корхоналар мисолида алоҳида 
тақсимланмаган фойда ҳисобини такомиллаштириш бўйича тадқиқотлар олиб борилмаган. 
Тадқиқотлар олиб борилмаганлиги боисидан ушбу йўналиш бўйича, яъни ёғ-мой ишлаб 
чиқариш корхоналарда тақсимланмаган фойда ҳисобини такомиллаштириш бўйича илмий 
тадқиқотлар олиб бориш бугунги кунда долзарб масалалардан бири деб ҳисоблаймиз. 
Хўжалик юритувчи субъектларда хусусий капитал таркибида ҳисобга олинадиган 8710 
– “Тақсимланмаган фойда (қопланмаган зарар)” ҳамда 8720 – “Жамғарилган фойда 
(қопланмаган зарар)лар” счётлари бўйича ҳисоб-китобларни амалга ошириш алоҳида 

---

121 
аҳамият касб этади. Ушбу 8710 – “Тақсимланмаган фойда (қопланмаган зарар)” ҳисобот 
даврининг соф фойдаси акс эттирилади ҳамда унинг услубий асослари қуйдагича қайт этиб 
ўтилган [2].
Ҳисобот даври давомида сотилган тайёр маҳсулот (иш, хизматлар)дан олинган 
даромадлар бўйича ҳисобот даври учун солиқлар ва мажбурий ажратмалар, дивидендлар 
тўлаб берилади. 
Юқоридаги фикримизни тасдиқлаш мақсадида акциядорлик жамияти маҳсулотини 
2018 йил декабрь ойининг 25 санасида 100 000 000 сўмга сотди. Ушбу хўжалик жараёнига 
ўша вақтнинг ўзида қуйидагича бухгалтерия узатмаси берилди, яъни: 
Д-т 4010